-
Του Κώστα Παπαθεοδώρου
Η μέρα του πατέρα δεν είναι για μένα. Αν και είμαι πατέρας και μάλιστα πατέρας-σκιά, δεν διεκδικώ δάφνες, μήτε και στίχους.
Μια αστίλβωτη μνήμη θέλω νάμαι- που να μη λάμπει μήτε και να αντανακλά το φως των προβολέων. Μόνο να αντέχει τη διάβρωση της ζωής. Και να υπάρχει ως εικόνα θαμπή στη κόψη των καιρών.
Να, έτσι όπως προβάλλει μπροστά μου η μορφή του δικού μου πατέρα, κάθε φορά που τα συναισθήματα ξεχειλίζουν: της χαράς ή της λύπης, της απόγνωσης ή της περηφάνιας.
Ο πατέρας είναι μνήμη. Ζωντανή μνήμη. Είναι ο θεάνθρωπος του καθενός που πάντα δίνει απαντήσεις και λύσεις.
Και τι κρίμα. Σχεδόν κανένας και ποτέ δεν προλαβαίνει να εκφράσει με γενναιοδωρία και τρυφερότητα, με ακρίβεια και σαφήνεια την απεραντοσύνη των συναισθημάτων του, πριν το μεγάλο αποχωρισμό.
Ειδικά όταν αυτό συμβαίνει αναπάντεχα. Αν και ποτέ δεν είμαστε προετοιμασμένοι για την οδύνη της απώλειας.
Γιατί ακόμη και στις προσωπικές μας τραγωδίες δεν ζούμε την πραγματικότητα αλλά βιώνουμε την εικόνα που έχουμε σχηματίσει από πριν γι` αυτήν. Και χρειάζεται καιρός- ο πανδαμάτωρ χρόνος- όχι για να απαλύνει αλλά για να ξεδιαλύνει τον πόνο.
Και μόνο τότε η μνήμη- η γλυκιά και ατίθαση μνήμη -είναι το έσχατο καταφύγιο παρηγοριάς. Είναι αυτή η σκιά μέσα στο σπίτι που πιάνεις με την άκρη των ματιών σου και λειαίνει τον πόνο της απώλειας.
Αλλά ας μην είμαστε μελοδραματικοί μήτε και αιθεροβάμονες: Η μνήμη αντισταθμίζει αλλά δεν εξαφανίζει τον πόνο. Απαλύνει αλλά δεν διαγράφει την απώλεια.
Είμαστε άνθρωποι- πρώτα παιδιά και μετά πατεράδες και όπως και να το κάνουμε – ποτέ δεν είμαστε απόλυτα προετοιμασμένοι.
Αλλά πάλι, είμαστε αυτοί που είμαστε λόγω των παθημάτων, των μαθημάτων άντε και της ιδιοσυστασίας μας. Αυτό είναι το « πακέτο» του καθενός.
Και καμιά φορά αισθανόμαστε (ή και αισθανόμαστε ως «στατιστικό λάθος») επειδή νιώθουμε αδύναμοι να προσφέρουμε σε όσους έχουν την ανάγκη μας προστασία, ενάντια στον πόνο, στο χρόνο, στη ματαίωση…
Συχνά ή μάλλον πιο συχνά, είμαστε ανίκανοι να προασπίσουμε τον εαυτό μας.
Και αυτό το συναίσθημα είτε του γιου είτε του πατέρα, είναι το πλέον οδυνηρό. Και είναι οδυνηρότερο όταν πιστεύεις ότι κάποτε το είχες και πια το έχασες.
Τότε ο πόνος, γίνεται η συντροφιά της ύπαρξης. Κάποιος φίλος μου είπε κάποτε: «Δώσε την άδεια στον εαυτό σου να νιώσει ολόκληρο τον πόνο… Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να διακόπτεις το συναίσθημά σου με τη βλακώδη αντίληψη ότι πρέπει να φανείς δυνατός και να προστατεύσεις έτσι και τους γύρω σου».
“Ο δρόμος των δακρύων” είναι, κατά τον Χόρχε Μπουκάι, “ο πιο σκληρός από τους δρόμους αυτούς”. Είναι το μονοπάτι του πόνου, του πένθους και των απωλειών, μα ακόμη κι έτσι, είναι ένας δρόμος απολύτως απαραίτητος. Γιατί δεν μπορούμε να συνεχίσουμε αν δεν αφήσουμε πίσω αυτό που δεν είναι πια εδώ μαζί μας.
Μόνο τη μνήμη έχουμε που ενυπάρχει και συνυπάρχει όσο υπάρχουμε. Η μνήμη είναι η αιωνιότητα των δικών μας ανθρώπων. Και όσο υπάρχει θα υπάρχουν!
Υ.Γ. Η αμερικανικής εμπνεύσεως «Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα» γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου.
