Η ΑΝΑΕΚΚ ΑΕ είναι Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης, Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών & Κατεδαφίσεων (ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ), εγκεκριμένο από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Πρόκειται για φορέα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκε το 2014, με εμβέλεια αρχικά την Περιφέρεια Αττικής, ενώ το 2020 ανανέωσε τη έγκριση λειτουργίας του επεκτείνοντας τη δραστηριότητά του και λαμβάνοντας ταυτόχρονα την απαραίτητη τεχνική επάρκεια για την αποκατάσταση ανενεργών λατομικών χώρων. Στοχεύοντας στην αύξηση τόσο των συνεργαζόμενων με αυτή διαχειριστών, όσο και των διαχειριζόμενων ποσοτήτων ΑΕΚΚ, προς επίτευξη των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων, η ΑΝΑΕΚΚ εφαρμόζει διαρκές πρόγραμμα διεύρυνσης της εδαφικής και πληθυσμιακής της κάλυψης. Στο πλαίσιο αυτό στα τέλη του 2022 επέκτεινε εκ νέου την γεωγραφική της εμβέλεια (ΑΔΑ: 9ΖΑ146Ψ8ΟΖ-ΣΒΓ), η οποία ανέρχεται πλέον σε 18 Περιφερειακές Ενότητες (πληθυσμιακή κάλυψη 47,6%), ενώ ήδη συγκροτείται ο φάκελος για την περεταίρω επέκταση του δικτύου της.
Τα ΑΕΚΚ ή αλλιώς «μπάζα» αντιπροσωπεύουν το 25% – 30% περίπου του συνόλου των αποβλήτων που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι από τα πιο βαριά και ογκώδη απόβλητα και αποτελούνται από υλικά, όπως σκυρόδεμα, τούβλα, κεραμικά, γύψο, ξύλο, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, χώμα και πέτρες. Κατατάσσονται στο κεφάλαιο 17 του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ), προκύπτουν από όλα τα στάδια της κατασκευαστικής δραστηριότητας (κατασκευή και κατεδάφιση κτιρίων και υποδομών, ανακαινίσεις κτιρίων κλπ) και μπορούν να ανακυκλωθούν-ανακτηθούν-αξιοποιηθούν σχεδόν στο σύνολό τους. Ακολούθως απεικονίζεται η μέση ποσοστιαία σύσταση παραγόμενων ΑΕΚΚ σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα.
Η αποτροπή της ανεξέλεγκτης διάθεσής τους πρέπει να αποτελεί βασικό στόχο όχι μόνο για τους εμπλεκόμενους με τη διαχείρισή τους αλλά για το σύνολο των πολιτών, οι οποίοι πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι και να αντιδρούν σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Η ανεξέλεγκτη διάθεση των ΑΕΚΚ προκαλεί σημαντική επιβάρυνση του περιβάλλοντος, μειώνοντας παράλληλα την αξία της γης και υποβαθμίζοντας το τουριστικό προϊόν που αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο τόσο πυρκαγιών, καθώς τα ΑΕΚΚ περιέχουν προσμίξεις ξύλων, γυαλιών, πλαστικών κλπ, όσο και πλημμυρών μέσω του μπαζώματος ρεμάτων, ενώ σημαντική είναι και η ρύπανση που μπορεί να προκληθεί στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, καθώς τα ΑΕΚΚ δύναται να περιέχουν και επικίνδυνες ουσίες. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία προβλέπονται ποινικές κυρώσεις (άρθρο 28 του ν. 1650/1986 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 7 του ν. 4042/2012 και ισχύει), αστικές κυρώσεις (άρθρο 29 ν. 1650/1986 όπως ισχύει) και διοικητικές κυρώσεις (άρθρο 30 του ν. 1650/1986 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 21 του ν. 4014/2011 και το άρθρο 75 του ν. 4843/2021 και ισχύει), γι’ αυτόν που προκαλεί ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή συμβάλει στην πρόκληση ρύπανσης ή υποβάθμισης, οι οποίες, ανά περίπτωση, μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλες. Ενδεικτικά, οι ποινικές κυρώσεις ξεκινούν από ποινές φυλάκισης ενός έτους και μπορούν να φτάσουν μέχρι και ποινές καθείρξεως πέντε έως δέκα ετών, ενώ οι χρηματικές ποινές ξεκινούν από 1.000 ευρώ και μπορούν να φτάσουν μέχρι και 500.000 ευρώ. Μάλιστα κυρώσεις δύναται να επιβληθούν όχι μόνο στον παραγωγό των αποβλήτων, αλλά ακόμη και στον κάτοχο αυτών, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση τον ιδιοκτήτη της έκτασης εντός της οποίας πραγματοποιήθηκε η διάθεσή τους, εφόσον αυτή δεν αποτράπηκε λόγω της παράλειψής του να ασκήσει την προβλεπόμενη εποπτεία ή έλεγχο.
Η διαχείρισή των ΑΕΚΚ διενεργείται αποκλειστικά μέσω εγκεκριμένων ΣΣΕΔ και προς το σκοπό αυτό οι ιδιοκτήτες ή οι ανάδοχοι ιδιωτικών και δημόσιων έργων συμβάλλονται με ΣΣΕΔ που δραστηριοποιούνται στην Περιφερειακή τους Ενότητα. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η βέλτιστη περιβαλλοντικά διαχείριση των ΑΕΚΚ και τα έργα εφοδιάζονται με την απαραίτητη Βεβαίωση Παραλαβής που χορηγείται αποκλειστικά από εγκεκριμένα ΣΣΕΔ, η οποία ακολούθως υποβάλλεται στην οικεία υπηρεσία δόμησης, προκειμένου να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ελέγχου Κατασκευής (ΠΕΚ) και να συνδεθεί το έργο με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας.
Σκοπός του ΣΣΕΔ είναι η οργάνωση, ο συντονισμός και ο έλεγχος των εργασιών ορθής διαχείρισης των ΑΕΚΚ και των διαδικασιών που ακολουθούνται κατά την ανακύκλωσή τους, με στόχο την αξιοποίηση των υλικών και την επαναπροώθησή τους στο ρεύμα της αγοράς. Παράλληλα, λειτουργεί ως ενημερωτικός φορέας με σκοπό την προώθηση της ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ και την ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά κυρίως των άμεσα και έμμεσα συμβαλλόμενων με τον κατασκευαστικό κλάδο (μηχανικούς, τεχνικές εταιρίες, χωματουργούς, μονάδες επεξεργασίας, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς). Προς εκπλήρωση των στόχων του, το ΣΣΕΔ συνεργάζεται με αδειοδοτημένα φυσικά ή νομικά πρόσωπα για τη συλλογή, μεταφορά, αποθήκευση ή/και επεξεργασία των ΑΕΚΚ και την εν γένει διαχείρισής τους, είτε προς το σκοπό της ανακύκλωσής τους είτε προς το σκοπό της αξιοποίησής τους με την χρήση τους σε εργασίες επιχωματώσεων, αποκατάστασης ανενεργών και ενεργών λατομείων, επικάλυψης χώρων υγειονομικής ταφής και γενικά αναμόρφωσης υποβαθμισμένων τοπίων.
Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι η ΑΝΑΕΚΚ, όντας πρωτοπόρα στον κλάδο της, αδειοδότησε και τον πρώτο Πανελλαδικά Οργανωμένο Χώρο Διάθεσης Αδρανών Υλικών και Καταλοίπων που προκύπτουν από την επεξεργασία ΑΕΚΚ, ο οποίος λειτουργεί από τις αρχές του 2021 στην Αττική, δίνοντας καθοριστική λύση στο οξύτατο πρόβλημα τελικής διάθεσης – αξιοποίησης των υλικών αυτών. Τη λειτουργία του εν λόγω χώρου, έχει αγκαλιάσει το σύνολο των εμπλεκόμενων με τον κατασκευαστικό κλάδο, όντας ο μοναδικός ακόμα στην Αττική νόμιμος και οργανωμένος αποδέκτης αμιγώς για απόβλητα αυτών των κατηγοριών. Στα δύο πρώτα χρόνια, έχει δεχθεί περί τα 2.000.000 τόνους αποβλήτων εκσκαφών και αδρανών καταλοίπων επεξεργασίας ΑΕΚΚ, ποσότητα η οποία σε διαφορετική περίπτωση, θα διατίθεντο ανεξέλεγκτα σε χωράφια, ρέματα, δασικές εκτάσεις κλπ.
Τονίζεται ότι, με την ανάπτυξη της ανωτέρω δραστηριότητας το περιβαλλοντικό όφελος είναι διπλό, καθώς πέραν της ουσιαστικής λύσης που δίδεται στη διαχείριση των αποβλήτων της κατασκευαστικής δραστηριότητας, επιτυγχάνεται και η βέλτιστη δυνατή αξιοποίησή τους, προς το σκοπό της αποκατάστασης μιας θιγείσας και υποβαθμισμένης από την πρότερη λατομική δραστηριότητα περιοχής. Βασική επιδίωξη των εργασιών εντός του ανωτέρω χώρου είναι η μορφολογική ανάπλαση του τοπίου και η βλαστητική αποκατάσταση – αναδάσωση της έκτασης, με τελικό σκοπό την οικολογική ανασυγκρότηση της περιοχής και την αύξηση του δυναμικού μελλοντικής αξιοποίησής της.
Η ΑΝΑΕΚΚ, προσηλωμένη στους στόχους της βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή του κατασκευαστικού κλάδου και δίπλα τόσο στον ιδιώτη κατασκευαστή, αλλά κυρίως στους επαγγελματίες του χώρου, για να ενημερώσει και να κατευθύνει στην εύρεση της καλύτερης δυνατής λύσης στην διαχείριση των ΑΕΚΚ, συνδυάζοντας υψηλό οικονομικό όφελος και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Με θεμέλιο το κατάλληλα εκπαιδευμένο και καταρτισμένο προσωπικό και γνώμονα τόσο την άμεση όσο και την έμμεση προστασία του περιβάλλοντος, υπηρετεί την εναλλακτική διαχείριση που οδηγεί στη ορθή εφαρμογή και ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ΑΝΑΕΚΚ, τη διαχείριση των ΑΕΚΚ και το δίκτυο των συνεργατών της μπορείτε να αναζητήσετε και στο διαδικτυακό ιστότοπο (www.anaekk.gr).
