Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα λειτουργούν παραδοσιακά ως μια θεσμική παύση στον χρόνο. Μια στιγμή όπου οι εντάσεις της δημόσιας σφαίρας υποχωρούν μπροστά στη συμβολική ανάγκη της «ειρήνης». Φέτος όμως, καθώς το 2025 παραδίδει τη σκυτάλη, η ειρήνη αυτή μοιάζει περισσότερο με μια εύθραυστη ανακωχή σε μια χώρα που δείχνει να έχει ξεχάσει πώς να συνομιλεί χωρίς να κραυγάζει.
Διανύουμε μια περίοδο όπου η κατανόηση έχει καταστεί σπάνιο είδος. Σε μια ελληνική κοινωνία που τρέφεται από την πόλωση και μια διάχυτη «απολιτική απελπισία», το να προσπαθήσεις να ακούσεις την αντίθετη άποψη θεωρείται σχεδώς αδυναμία.
Σε αυτή τη διολίσθηση, ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι καταλυτικός και συχνά ολέθριος. Ζούμε στην εποχή της απόλυτης ψηφιακής τοξικότητας, εκεί όπου η πλατφόρμα «κάνει μάγκα» κάθε βλάκα που έχει την ψευδαίσθηση ότι η κατοχή ενός πληκτρολογίου του δίνει αυτόματα και το δικαίωμα της εγκυρότητας. Η ανάγκη του καθενός να διατυπώσει μια ατεκμηρίωτη γνώμη για τα πάντα έχει μετατρέψει τον δημόσιο διάλογο σε ένα απέραντο ψηφιακό καφενείο, όπου η ύβρις υποκαθιστά το επιχείρημα. Βέβαια, είμαι απολύτως σίγουρος ότι ο «βλάκας» της διπλανής οθόνης δεν πρόκειται να διαβάσει τούτο το κείμενο, η ημιμάθεια δεν έχει την υπομονή ούτε για την ανάλυση, ούτε για την αυτοκριτική.
Η σύνεση, λοιπόν, σήμερα δεν είναι παθητικότητα. Αντιθέτως, είναι η ύψιστη μορφή κοινωνικής αντίστασης σε αυτόν τον θόρυβο. Είναι η ικανότητα να διακρίνουμε το ουσιώδες από το εφήμερο, την πραγματικότητα από το βολικό συνωμοσιολογικό αφήγημα που χαϊδεύει τα αυτιά μιας οργισμένης μάζας. Τα Χριστούγεννα μας καλούν να επιστρέψουμε στη σοφία του μέτρου.
Πρέπει, επιτέλους, να αναγνωρίσουμε ότι ο ατομισμός και ο συντεχνιασμός —που τόσο πλήγωσαν την πατρίδα μας στο πρόσφατο παρελθόν— είναι δρόμοι χωρίς διέξοδο. Η κοινωνική συνεκτικότητα απαιτεί γενναιοδωρία. Απαιτεί να βγούμε από το «εγώ» της δικής μας ατομικής διευθέτησης και να αναζητήσουμε το «εμείς» της κοινής εθνικής μοίρας.
Η δική μου ευχή για τα Χριστούγεννα δεν εξαντλείται στην τυπική «υγεία και χαρά». Είναι μια ευχή για πνευματική διαύγεια. Να βρούμε τη σύνεση να μην παρασυρθούμε από τις σειρήνες της τοξικότητας και την ψυχραιμία να κλείσουμε τα αυτιά μας στις κραυγές της ψηφιακής ημιμάθειας. Δεν χρειαζόμαστε άλλες «μαγικές λύσεις», αλλά πολίτες με καθαρή σκέψη και αίσθημα ευθύνης απέναντι στο σύνολο.
Ας είναι αυτά τα Χριστούγεννα η αφετηρία για μια πιο σώφρονα δημόσια και ιδιωτική ζωή σε όλη την Ελλάδα.
Καλά Χριστούγεννα και καλή δύναμη σε όλους.
(η φωτογραφία είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης)