Γράφει η Άννα Μπατιστάτου*
Το τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων είναι μια ακαδημαϊκή μονάδα που διάγει πορεία διακριτική, και έτσι ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό ότι έχει ένα αξιολογημένο με άριστα πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών, αποδεδειγμένα σημαντική παρουσία στην έρευνα, και σύνδεση με μια δομή υγείας, το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων (ΠΓΝΙ), που έχει μεγάλη προσφορά στη ΒΔ Ελλάδα και τη γείτονα Αλβανία. Από την αρχή της πανδημίας COVID-19 ώς σήμερα τα μέλη του τμήματος έχουν συνεισφέρει σημαντικά στην αντιμετώπιση της. Με ποικίλες, συνεχείς και επαναλαμβανόμενες δράσεις παρεμβαίνουν με στόχο τον περιορισμό της διασποράς, την ενημέρωση, την πρόληψη, τη θεραπεία.
Η τήρηση των μέτρων, σε συνδυασμό με την απόσταση από την πρωτεύουσα, έχει εγκαταστήσει ένα ημιδιαφανές πέτασμα, πίσω από το οποίο μαντεύουμε μάλλον, παρά βλέπουμε την ποσότητα και την ποιότητα της προσφοράς της ιατρικής. Η αναφορά σε αυτήν με το παρόν κείμενο δεν έχει κίνητρο τη ματαιοδοξία, δεν αποσκοπεί στη διαφημιστική προβολή και ανάδειξή της. Είναι μια πρόσκληση να αναστοχαστούμε τον τρόπο με τον οποίο πλάθεται η εικόνα του κόσμου γύρω μας, τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται το «προφανές», το αυτονόητο, καθώς και ποια είναι η πραγματική του σχέση με τα «αφανή» και τα «εμφανή», όπως αυτά λαμβάνουν υπόσταση στον δημόσιο λόγο.
Στην Ιατρική των Ιωαννίνων, από την αρχή της πανδημίας, οι 133 καθηγητές, τα 31 μέλη του ειδικού διδακτικού, επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού και τα 12 μέλη του διοικητικού προσωπικού συστρατεύθηκαν στην αντιμετώπισή της. Με τη στήριξη της Περιφέρειας, της πρυτανείας και της διοίκησης του ΠΓΝΙ αναπτύχθηκε το Πανεπιστημιακό Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΠΓΝΙ ως κέντρο αναφοράς για τη μοριακή ανίχνευση του ιού SARS-CoV-2. Τα μέλη ΔΕΠ, που ασκούν κλινικό έργο, αφοσιώθηκαν σε συνεργασία με τη διοίκηση του νοσοκομείου στην αναδιοργάνωση των χώρων, στη διαμόρφωση ειδικών μονάδων και στη νοσηλεία των COVID ασθενών, η οποία ήταν και είναι υποδειγματική. Βέλτιστη είναι και η οργάνωση του εμβολιασμού.
Καθώς η πανδημία δεν εξάλειψε τα λοιπά σοβαρά νοσήματα, συνεχίστηκε –με τις απαραίτητες προσαρμογές – η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας στο Δημόσιο ΠΓΝΙ. Καθ’ όλη τη δύσκολη αυτή περίοδο, δεν θα μπορούσε να εξασφαλιστεί η φροντίδα όλων των ασθενών χωρίς την άριστη επιστημονική κατάρτιση και τις άοκνες προσπάθειες του πανεπιστημιακού ιατρικού και επιστημονικού δυναμικού, των στελεχών του ΕΣΥ και του λοιπού προσωπικού του ΠΓΝΙ, που εργάζονται καθημερινά με αυτοθυσία και αυταπάρνηση.
Τα πανεπιστημιακά εργαστήρια από την αρχή της πανδημίας ανέλαβαν δράσεις για τον περιορισμό της διασποράς και την καταπολέμησή της, με οργάνωση της περιβαλλοντικής επιτήρησης της πανδημίας (σε συνεργασία με υπηρεσίες του δήμου), συμμετοχή σε πανελλήνια και διεθνή ερευνητικά προγράμματα για την παθοφυσιολογία της νόσου και τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Μέσα στις έκτακτες αυτές συνθήκες, τα μέλη της Ιατρικής έχουν συνεχή παρουσία στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, παρέχοντας έγκυρη επιστημονική ενημέρωση, τόσο γενικά όσο και στοχευμένη σε επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες. Δημιουργήθηκε επίσης ηλεκτρονική πλατφόρμα συνεχούς ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ανοιχτή για τους φοιτητές και την πανεπιστημιακή κοινότητα. Εγινε κανόνας η αδιάλειπτη εγρήγορση, με συχνές συνεδριάσεις όλων των συλλογικών οργάνων (επιτροπή σπουδών, ομάδα εσωτερικής αξιολόγησης, συνέλευση τομέων, γενική συνέλευση), ιδιαίτερα δε της επιτροπής υγείας, που συγκροτήθηκε εκτάκτως.
Οι αντιξοότητες δεν εμπόδισαν τη διδασκαλία. Ενα από τα ισχυρά πλεονεκτήματα της Ιατρικής Ιωαννίνων ήταν πάντα οι διά ζώσης αλληλεπιδράσεις. Η τεχνολογία επιστρατεύθηκε για να υποκαταστήσει την αδυναμία συνάντησης στους ακαδημαϊκούς χώρους. Μια κοινή πορεία διδασκόντων και διδασκομένων κατέστη δυνατή, η κοινή εμπειρία μπόρεσε να βιωθεί, ακόμα και στα νέα, αχαρτογράφητα νερά, χάρη στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Στο τέλος του 2020 οι διδάσκοντες στο πρώτο εξάμηνο σπουδών έλαβαν βίντεο-έκπληξη με ευχές από τους πρωτοετείς φοιτητές, μια διαδοχή από χαμογελαστές εορταστικές φωτογραφίες με το αντίστοιχο όνομα, και με τον Louis Armstrong να τραγουδά «What a wonderful world». Πόσο καμαρώνουμε αυτούς τους φοιτητές, που αποφάσισαν να αντιμετωπίζουν την πρόκληση, να μην μεμψιμοιρούν, να διεκδικούν και να εξελίσσονται!
Η ιστορία της ανθρωπότητας διδάσκει ότι ακόμα και οι πιο σκοτεινές εποχές είναι παροδικές και ότι οι συνέπειές τους είναι ελαφρύτερες, όταν στο επίκεντρο των αξιών μας παραμένει ο άνθρωπος. Οι δύσκολες μέρες θα περάσουν, αυτά που είναι σήμερα εμφανή θα αλλάξουν ορατότητα, αυτά που θεωρούμε προφανή ενδεχομένως θα αναθεωρηθούν. Ας μείνει αυτή η μαρτυρία ως κατάθεση για τα αφανή στα οποία έχει νόημα να δίνουμε προτεραιότητα: την επιστημονική και ακαδημαϊκή αξιοπιστία και ακεραιότητα, τη συνέπεια και τη δέσμευση που αρμόζουν σε ένα ελεύθερο δημόσιο πανεπιστήμιο.
* Η κ. Αννα Μπατιστάτου είναι καθηγήτρια, πρόεδρος τμήματος Ιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.Το άρθο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Καθημερινή”
