Σε μια παγκόσμια προσπάθεια ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, ο Οκτώβριος έχει οριστεί ως ο «Ροζ Μήνας». Είναι ένας μήνας όπου γίνονται προσπάθειες για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση όχι μόνο των γυναικών, αλλά όλων των ανθρώπων, για τον καρκίνο του μαστού, συμπεριλαμβανομένης της έγκαιρης ανίχνευσης καθώς και για τη σημασία των προληπτικών εξετάσεων και τις επιλογές θεραπείας.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα για τον Καρκίνο του Μαστού, το 2022, εκτιμάται ότι θα διαγνωστούν 287.500 νέες περιπτώσεις διηθητικού καρκίνου του μαστού σε γυναίκες στις ΗΠΑ, καθώς και 51.400 νέες περιπτώσεις μη διηθητικού (in situ) καρκίνου του μαστού. Το 65% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο (δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί εκτός του μαστού), για το οποίο το ποσοστό 5ετούς σχετικής επιβίωσης είναι 99%. Αν και σπάνια, και οι άνδρες προσβάλλονται από καρκίνο του μαστού. Το 2022, υπολογίζεται ότι 2.710 άνδρες θα διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού στις ΗΠΑ και περίπου 530 άνδρες θα πεθάνουν από καρκίνο του μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού είναι ένα από τα πιο κοινά είδη καρκίνου στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 8 γυναίκες που γεννιούνται σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες θα εμφανίσουν καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή. Καρκίνος είναι ένας ευρύς όρος για μια κατηγορία ασθενειών που χαρακτηρίζονται από μη φυσιολογικά κύτταρα που αναπτύσσονται και εισβάλλουν σε υγιή κύτταρα στο σώμα. Ο καρκίνος του μαστού ξεκινά από τα κύτταρα του μαστού ως μια ομάδα καρκινικών κυττάρων που μπορούν στη συνέχεια να εισβάλουν στους περιβάλλοντες ιστούς ή να εξαπλωθούν σε άλλες περιοχές του σώματος (μετάσταση).
Tο 5-10% όλων των περιπτώσεων προκαλούνται από γενετικές διαταραχές, ενώ οι το υπόλοιπο 90–95% των περιπτώσεων συνδέεται με περιβαλλοντικούς παράγοντες και τον τρόπο ζωής. Ως εκ τούτου, ένα ουσιαστικό στοιχείο της σύγχρονης ιατρικής είναι να διεξάγει διεπιστημονική έρευνα με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πρόληψης της υγείας εστιάζοντας στην πρωτογενή πρόληψη, τροποποίηση παραγόντων κινδύνου σε έγκαιρη ανίχνευση της νόσου, γρήγορη έναρξη θεραπείας (δευτερογενής πρόληψη). Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού είναι σημαντικός επειδή μπορεί να εντοπίσει τον καρκίνο νωρίς, όταν μπορεί να είναι μικρότερος και ευκολότερος στη θεραπεία. Η αυτοεξέταση μαστού δεν είναι επαρκής, αλλά εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου.
Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού του αλκοόλ, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα μιας γυναίκας να προσβληθεί από καρκίνο του μαστού είναι η μείωση του καπνίσματος ή της χρήσης προϊόντων καπνού, διατήρηση υγιούς και σταθερού σωματικού βάρους. Η διατροφή που βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου είναι μια διατροφή που βοηθά στη διατήρηση σωστού σωματικού βάρους, είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και όσπρια, περιέχει λίγο κόκκινο κρέας, λίγο αλάτι. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από την αποφυγή γλυκών ποτών, μείωση της κατανάλωσης τροφών με πολλές θερμίδες καθώς και αλκοολούχων ποτών.
Η σωματική δραστηριότητα έχει θετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των ασθενών που πάσχουν από κακοήθεις όγκους. Η σύνδεση του καρκίνου του μαστού με τη σωματική δραστηριότητα είναι ισχυρότερη μεταξύ των γυναικών που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Η επιδημιολογική έρευνα υποδηλώνει ότι η ένταση των ασκήσεων, ξεκινώντας από μέτριες έως ενεργητικές, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού κατά περίπου 10-25%, σε σύγκριση με αδρανείς γυναίκες.
Ο καρκίνος του μαστού έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης από όλους τους καρκίνους. Μελέτες δείχνουν ότι οι τακτικές μαστογραφίες (και η σωστή παρακολούθηση για μη φυσιολογικά αποτελέσματα) μειώνουν τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 50 έως 74 ετών.
Είναι χρέος όλων μας να διαδώσουμε την αξία της μαστογραφίας, του υπέρηχου, να ενθαρρύνουμε κοινότητες, οργανισμούς, οικογένειες έτσι ώστε όλοι να εμπλακούν.
Με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να επιβιώσουν από τον καρκίνο του μαστού.
Νεκταρία Ζαγοριανάκου, Ιατρός Κυτταρολόγος-Συγγραφέας
Βιβλιογραφία
Worldwide cancer statistics (WCRF) [Internet]. Available from: http://www.wcrf.org/cancer_statistics/ world_cancer_statistics.php.
Primary and secondary prevention of breast cancer. Agnieszka Kolak, Marzena Kamińska, Katarzyna Sygit, Agnieszka Budny, Dariusz Surdyka, Bożena Kukiełka-Budny, Franciszek Burdan. Ann Agric Environ Med. 2017;24(4):549-553
Ferrini K, Ghelfi F, Mannucci R, Titta L. Lifestyle, nutrition and breast cancer: facts and presumptions for consideration. Ecancermedicalscience. 2015; 9: 1-11
Mermer G, Turk M. Assessment of the Effects of Breast Cancer Training on Women Between the Ages of 50 and 70 in Kemalpasa, Turkey. Asian Pac J Cancer Prev. 2014; 15(24): 10749–10755
Castelló A, Martín M, Ruiz A, Casas AM, Baena- Cañada JM, Lope V et al. Lower Breast Cancer Risk among Women following the World Cancer Research Fund and American Institute for Cancer Research Lifestyle Recommendations: EpiGEICAM Case-Control Study. PLoS One. 2015; 10(5): 1–15
