Με αναφορά σε πρόσφατα δημοσιεύματα και ανακοινώσεις σχετικά με τη συνεργασία της Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής με την Εταιρεία Προαγωγής Ψυχικής Υγείας Ηπείρου (ΕΠΡΟΨΥΗ), η Ψυχιατρική Κλινική διευκρινίζει τα κάτωθι, ζητώντας συγγνώμη για το μακροσκελές της περιγραφής, που όμως είναι απαραίτητο για να κατανοήσει η κοινότητα και οι πολίτες των Ιωαννίνων τι ακριβώς συμβαίνει:
Το Υπουργείο Υγείας δημοσίευσε στις 29/07/2022 πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη μιας Μονάδας Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση στην περιφέρεια Ιωαννίνων, με καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των δικαιολογητικών στις 26/8/2022 και καταληκτική ημερομηνία έναρξης της απορρόφησης των κονδυλίων στις 31/12/2022. Αυτό ερμηνεύει την, κατά τα δημοσιεύματα, «αιφνιδιαστική και εσπευσμένη» συνεδρίαση του ΔΣ του Νοσοκομείου μας μέσα στον Αύγουστο.
Χωρίς να αποτελεί οπωσδήποτε υποχρέωση, το Υπουργείο μοριοδοτεί σημαντικά συνέργειες μεταξύ διαφόρων φορέων (ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ, τοπική αυτοδιοίκηση, φυσικά πρόσωπα κλπ). Μέχρι την πρόσκληση αυτή, ο μεγάλος όγκος των χρηματοδοτήσεων νέων δομών ψυχικής υγείας απευθυνόταν σχεδόν αποκλειστικά σε Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες (ΑΜΚΕ), όπως και η ΕΠΡΟΨΥΗ, που είναι δομές του ευρύτερου δημόσιου τομέα που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, ελέγχονται από την Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και παρέχουν υπηρεσίες ΔΩΡΕΑΝ. Είναι η πρώτη φορά που δίνεται η δυνατότητα σε ΝΠΔΔ, όπως το Νοσοκομείο μας, να συμμετάσχουν στην κατανομή αυτή των πόρων. Άλλωστε, στην τωρινή πρόσκληση, προτάσεις συνέργειας με ΑΜΚΕ έχουν κάνει πολλά Νοσοκομεία και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης σε όλη την επικράτεια. Επιλέξαμε να συμμετάσχουμε στην πρόσκληση σε συνεργασία με μια ΑΜΚΕ με την οποία ήδη συνεργαζόμαστε για πάνω από 30 χρόνια και την εμπιστευόμαστε, την ΕΠΡΟΨΥΗ,βασιζόμενοι στα κάτωθι δεδομένα:
Α. Η ΕΠΡΟΨΥΗ
1. Η ΕΠΡΟΨΥΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ. Είναι ΑΜΚΕ που παρέχει δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας στην περιοχή μας από το 1991, χρηματοδοτείται από το κράτος, ελέγχεται από την Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και έχει υποστεί πλήθος ελέγχων τα 30 και πλέον χρόνια που λειτουργεί, χωρίς να έχει βρεθεί η παραμικρή ατασθαλία.
- Από ιδρύσεώς της, στο ΔΣ της ΕΠΡΟΨΥΗ συμμετείχαν όλοι οι Καθηγητές του Τμήματος, συνήθως ως πρόεδροι ή αντιπρόεδροι, όπως και μεγάλος αριθμός συναδέλφων ψυχιάτρων, ψυχολόγων και άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που υπηρετούσαν στο ΕΣΥ.
- Ο υπογράφων ίδρυσε την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας και διετέλεσε επί τετραετία Επιστημονικός της Υπεύθυνος, μια Κινητή Μονάδα για το έργο της οποίας αισθάνομαι υπερήφανος, όπως υποθέτω και το σύνολο των κοινοτήτων που εξυπηρετεί. Γι ́ αυτήν την …ΣΔΙΤ δεν ακούστηκε ποτέ κάποια διαμαρτυρία…
- Η ΕΠΡΟΨΥΗ είναι από ετών στενά συνδεδεμένη με την Ψυχιατρική Κλινική τόσο ουσιαστικά όσο και θεσμικά με αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης της Ιατρικής Σχολής. Το κλίμα συνεργασίας μεταξύ των δυο δομών είναι άριστο και διέπεται από εμπιστοσύνη, εκτίμηση και αγάπη. Ενδεικτικά αναφέρω ότι με απόφαση της Ιατρικής Σχολής οι ειδικευόμενοι στην Ψυχιατρική εκπαιδεύονται στην Κινητή Μονάδα της ΕΠΡΟΨΥΗ και επισκέπτονται καθημερινά τους ασθενείς στα σπίτια τους στα χωριά τους, εμπειρία πολύτιμη και αναντικατάστατη. Επίσης, καθημερινά, προς τιμή τους, εργαζόμενοι στις δομές της ΕΠΡΟΨΥΗ συμμετέχουν κυκλικά στις δραστηριότητες της Κλινικής, συνδέονται με τους ασθενείς μας και τους συνοδεύουν κατά την μετάβασή τους από την κλινική στις δομές αποκατάστασης και στην κινητή μονάδα. Ούτε γι’ αυτές τις …ΣΔΙΤ έχει ακουστεί κάποια φωνή διαμαρτυρίας.
- Ποιες όμως είναι οι δομές της «κακής» «ιδιωτικής» ΕΠΡΟΨΥΗ; Η ΕΠΡΟΨΥΗ λειτουργεί τρείς Κινητές Μονάδες, δύο Ξενώνες Αποκατάστασης, ένα Οικοτροφείο και ένα Κέντρο Ημέρας. Έχει επίσης συμβάλλει στην στήριξη του ΚΟΙΣΠΕ «ΘΥΑΜΙΣ» και στην δική μας Μονάδα Αποκατάστασης στηρίζοντας ένα εργαστήριο προεπαγγελματικής εκπαίδευσης για σοβαρά πάσχοντες ασθενείς μας. Ούτε αυτή η …ΣΔΙΤ ενόχλησε. Δεν έχει νόημα η παράθεση άλλων παραδειγμάτων, οι πολίτες γνωρίζουν πολύ καλά ποιά είναι η ΕΠΡΟΨΥΗ και τι προσφέρει.
- Εν κατακλείδι, κρίναμε ότι η ΕΠΡΟΨΥΗ, προσφέροντας ΔΩΡΕΑΝ υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ανήκουσα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και όχι στον ιδιωτικό τομέα, πληροί τα δικά μας κριτήρια ώστε να την εμπιστευτούμε σε μια νέα συνεργασία.
Β. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΜΟΝΑΔΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
- Η Μονάδα ‘Εγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση, πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, ιδρύθηκε το 2007 με έμπνευση και πρωτοβουλία του κ. Μαντά, ο οποίος μετέφερε τεχνογνωσία από το εξωτερικό, και με τη στήριξη του συνόλου του Τμήματός μας. Προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της. Μετά την μεταπήδηση του εμπνευστή της στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού λόγω των περιορισμών των μνημονίων, η λειτουργία της περιορίστηκε στις βασικές της αρχές, κυρίως στην παρέμβαση στην κρίση και στην έρευνα. Σήμερα υπεύθυνος της μονάδας είναι ο Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Πετρίκης και στη Μονάδα εντάσσονται ένας ειδικευόμενος την Μονάδα οξέων για την αντιμετώπιση της κρίσης και μια ψυχολόγος και ένας επισκέπτης υγείας στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας. Η επίρριψη ευθυνών γι’ αυτή την υποστελέχωση στον τωρινό διευθυντή που επιχειρείται, πέφτει στο κενό, καθώς όλοι γνωρίζουν τις προσπάθειές μου για πλήρη στελέχωση όλων των τμημάτων.
- Κατόπιν αυτών και με δεδομένη την αναγκαιότητα πλήρους στελέχωσης της Μονάδας Έγκαιρης Παρέμβασης, κρίναμε ότι θα έπρεπε να επεξεργαστούμε μια φόρμουλα συνεργασίας με την ΕΠΡΟΨΥΗ ώστε τύποις να είναι δυο οι Μονάδες, ουσιαστικά όμως να είναι ένα σώμα. Αυτό θα γινόταν εάν Επιστημονικά Υπεύθυνος θα ήταν το ίδιο πρόσωπο και στις δυο Μονάδες, εν προκειμένω ο Καθηγητής Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής. Αντιπαρέρχομαι το ασεβές ύφος της περιγραφής του καταγγέλοντος, ο οποίος υποβαθμίζει τον Καθηγητή του, που επι 35 χρόνια προσφέρει τις υπηρεσίες του στην κοινότητα, σε υπαλληλίσκο της ΕΠΡΟΨΥΗ που «τον απολύει όποτε θέλει». Καθώς λοιπόν Επιστημονικά Υπεύθυνος θα είναι και στις δυο δομές ο Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής, είναι αναληθές ότι την επιστημονική ευθύνη της νέας Μονάδας θα την έχει η ΕΠΡΟΨΥΗ. Είναι το Νοσοκομείο που θα έχει την επιστημονική ευθύνη και των δυο Μονάδων, δια του Διευθυντού της Ψυχιατρικής Κλινικής.
- Είναι επίσης απολύτως αναληθές ότι το Νοσοκομείο και η Ψυχιατρική Κλινική «θα διαθέσει προσωπικό» για τη νέα Μονάδα! Η συνέργεια γίνεται για να πάρουμε, όχι για να δώσουμε προσωπικό! Αυτό τονίζεται φυσικά και στην απόφαση έγκρισης του συμφώνου συνεργασίας του ΔΣ του Νοσοκομείου μας.
Γ. ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ
Είναι αναληθές και εξοργιστικό ότι η ΕΠΡΟΨΥΗ «παίρνει» ή «ιδιοποιείται» το Κέντρο Ψυχικής Υγείας! Η αλήθεια είναι ότι στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας λειτουργούν ήδη τρία γραφεία για την δική μας Μονάδα Έγκαιρης Παρέμβασης, ενώ στον ίδιο όροφο θα παραχωρηθούν στους νέους εργαζόμενους (που διοικητικά θα ανήκουν στην ΕΠΡΟΨΥΗ) άλλα τρία γραφεία. Απέχει πολύ αυτή η ρύθμιση από τα λεγόμενα και γραφόμενα περί «παράδοσης του ΚΨΥ στην ΕΠΡΟΨΥΗ».
Δ. Η ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Πολλή μελάνη έχει χυθεί για την αναγκαιότητα δικτύωσης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, πρόταγμα άλλωστε της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης. Τα αποτελέσματα πενιχρά, καθώς η δυσκολία συνεργασίας και τα στεγανά μεταξύ των υπηρεσιών περιορίζουν την δικτύωση σε καλές προθέσεις. Η Ψυχιατρική Κλινική προωθεί την ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΟΜΟΡΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΔΩΡΕΑΝ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΘΕΣΜΙΚΑ. Η Ψυχιατρική Κλινική, με την έγκριση της Γενικής Συνέλευσης της Ιατρικής Σχολής, έχει συνάψει σύμφωνα συνεργασίας με την ΕΠΡΟΨΥΗ, τις ΣΤΕΓΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ και με το ΚΕΘΕΑ, παρέχοντας στήριξη στους ωφελούμενους των δομών αυτών, ψυχιάτρους όπου υπάρχει ανάγκη και εκπαίδευση στα στελέχη τους, απολαμβάνει δε μέρος των ανταποδοτικών υπηρεσιών τους όπου ενδείκνυται. Επεξεργαζόμαστε επίσης σύμφωνα συνεργασίας με την ΕΨΕΠ και με τη ΣΤΕΓΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ «Γ. ΓΥΡΑΣ». Σε αυτό το πλαίσιο της δημιουργίας ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ, εντάσσεται και η περι ής ο λόγος συνέργεια με την ΕΠΡΟΨΥΗ.
Ε. ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Οι πρόσφατες αντιδράσεις σε αυτή τη συνέργεια διέπονται από την αντίληψη ότι οι όμορες δομές ψυχικής υγείας, επειδή ανήκουν στον ευρύτερο και όχι στον στενό δημόσιο τομέα, είναι ανταγωνιστικές του δημοσίου τομέα δομές, κάτι σαν «εχθροί» που απειλούν το δημόσιο σύστημα υγείας (ανήκουσες όμως και αυτές στο δημόσιο!) και που θα πρέπει να απομονωθούν. Είναι μια αντίληψη που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους, όπως η πορεία μας τεκμηριώνει. Είναι μια αντίληψη διχαστική, ενάντια στις αρχές της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, και εν τέλει επικίνδυνη για τους ίδιους τους ασθενείς μας, καθώς το προσωπικό πολώνεται και διχάζεται, κι αυτό έχει ασφαλώς αντίκτυπο και στους ασθενείς μας. Στ. ΤΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ
Αυτό που διακυβεύεται και σε τελευταία ανάλυση αυτό που απασχολεί την κοινότητα και τους πολίτες, είναι η ύπαρξη μιας πλήρως στελεχωμένης Μονάδας Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση, που θα παρέχει ΔΩΡΕΑΝ υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στην κοινότητα. Η Ψυχιατρική Κλινική διαχρονικά από της ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα είναι ταγμένη να υπηρετεί την κοινότητα παρέχοντας κοινοτικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε αυτήν και καμία μικροπολιτική αντιπαράθεση δεν θα αναστείλει τις προσπάθειές μας. Δεν θα παρεκκλίνουμε ούτε κεραία από το έργο μας και θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε το όραμα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης βασιζόμενοι στις αρχές και τις αξίες μας και εκμεταλλευόμενοι κάθε μέσο και κάθε τρόπο που θα έχει ως αποτέλεσμα την δωρεάν παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας στον πολίτη.
Θωμάς Υφαντής
Καθηγητής
Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής
Του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ιωαννίνων
