Γράφει ο Χρίστος Χαλικιάς*
Η απόφαση της Εθνικής Πινακοθήκης να απομακρύνει τα βανδαλισμένα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη από το δάπεδο, μετά τις επιθέσεις που δέχτηκαν από τον βουλευτή της Νίκης, Νίκο Παπαδόπουλο δεν είναι απλώς μια απάντηση σε πράξεις βίας.
Είναι μια εκδήλωση του φόβου και της υποταγής της καλλιτεχνικής κοινότητας και των θεσμών στην πολιτική και θρησκευτική καταστολή.
Η Πινακοθήκη, αντί να υπερασπιστεί την καλλιτεχνική ελευθερία και τον δημόσιο διάλογο επέλεξε να συμμορφωθεί με τις πιέσεις τις κοινωνίας και την πολιτικής.
Η απομάκρυνση των βανδαλισμένων έργων, φέρει ένα σαφές μήνυμα: η τέχνη πρέπει να υποτάσσεται στην κοινωνική ηρεμία, στην συντηρητική περιρρέουσα ατμόσφαιρα και στις κοινωνικές επιταγές που προτάσσουν την ασφαλή και αβλαβή εικόνα ενός πολιτιστικού χώρου.
Η επίθεση στα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη δεν ήταν απλώς μια εκδήλωση ακραίων αντιλήψεων.
Ήταν το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που φοβάται την αμφισβήτηση, μιας κοινωνίας που δεν αντέχει την ελεύθερη έκφραση που μπορεί να προκαλέσει διάλογο και να αμφισβητήσει την καθιερωμένη τάξη πραγμάτων.
Ο Κατσαδιώτης, μέσω της εικαστικής του παρέμβασης, επιχειρούσε να προκαλέσει μια σκέψη, να προκαλέσει το κοινό να επανεξετάσει τις αξίες και τις παραδοχές του.
Και αντί να προστατευτεί από τους θεσμούς που υποτίθεται θα την υπερασπιστούν, η τέχνη βρέθηκε να καταστέλλεται με τον ίδιο τρόπο που καταστέλλεται οποιαδήποτε φωνή αντίθεσης.
Η απόφαση της Εθνικής Πινακοθήκης να απομακρύνει τα έργα του Κατσαδιώτη, αποκαλύπτει την αδυναμία των θεσμών να αντισταθούν στην πολιτική και θρησκευτική πίεση.
Μπορεί αυτή η κίνηση να δικαιολογείται ως μέτρο προστασίας, ως μια ανάγκη να διαφυλαχθεί η λειτουργία του μουσείου και η ασφάλεια των επισκεπτών, όμως στην πραγματικότητα δεν είναι παρά μια πράξη υποχώρησης μπροστά στην στην εκφοβιστική δύναμη των εξωτερικών πιέσων.
Όταν πολιτικοί και θρησκευτικοί παράγοντες διαμορφώνουν το πλαίσιο στο οποίο η τέχνη μπορεί να υπάρχει, η ελευθερία της έκφρασης καταργείται.
Αυτό το περιστατικό θέτει καίρια ερωτήματα για την κατεύθυνση στην οποία πορεύεται η σύγχρονη ελληνική κοινωνία:
Πόσο ελεύθερη μπορεί να είναι η τέχνη όταν οι θεσμοί παραδίδονται στις πιέσεις τις θρησκευτικής και πολιτικής εξουσίας;
Μπορεί η καλλιτεχνική δημιουργία να παραμείνει μια ελεύθερη ζώνη προβληματισμού ή θα καταλήξει να είναι ένα εργαλείο για την επιβολή της κυρίαρχης κοσμοθεωρίας;
Η Πινακοθήκη, με την απόφαση αυτή, δεν έκανε μόνο μια συμβιβαστική κίνηση για την προστασία των έργων τέχνης.
Υπονόμευσε το ίδιο το νόημα της τέχνης ως ελεύθερης, επαναστατικής δύναμης που οφείλει να αμφισβητεί και να προκαλεί.
Και αν αυτή η τάση συνεχιστεί, δεν θα είναι μόνο τα έργα του Κατσαδιώτη που θα απομακρύνονται, αλλά και η ίδια ικανότητα της τέχνης να προκαλεί αλλαγή και να ανοίγει δρόμους για μια πιο ελεύθερη και κριτική κοινωνία.
*Ο Χρίστος Χαλικιάς είναι εικαστικός καλλιτέχνης και σκηνοθέτης
Ακολουθήστε το
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
