Οι αγώνες των Ελλήνων για Λευτεριά έγιναν διήγηση, εικόνα και στίχοι που μελοποιήθηκαν. Οι μικρές και οι μεγάλες χαρές αλλά και οι λύπες από τον τιτάνιο Αγώνα και τα ιστορικά γεγονότα του Έθνους των Ελλήνων, ενέπνευσαν λαϊκούς και λόγιους δημιουργούς που διαιώνισαν την εθνική συνήθεια του «άδειν σε κάθε περίπτωση…».
Η νίκη, ο θάνατος του αντρειωμένου, ο θρήνος για την ήττα, η καθημερινή ζωή των κλεφτών και τα πολεμικά συμβάντα έγιναν τραγούδι.
Η αφήγηση από τη λαϊκή μούσα των θαυμαστών και ηρωικών πράξεων υπήρξε για τους Έλληνες το νήμα που οδήγησε και ύφανε την ιστορία τους.
O Παναγιώτης Τζόκας παρουσιάζει στο πλαίσιο της εκπομπής της ΕΡΤ Ιωαννίνων «Ιχνηλατώντας το 21» τη μουσική και τραγουδιστική παράδοση των Σουλιωτών η οποία είναι ζώσα πνοή ενός λαού που απέμεινε και έρχεται από τα μέσα του 17ου αιώνα.
Ξετυλίγεται μέσα στο λαβύρινθο των χρόνων με διάφορα πρόσωπα, έχει απώλειες τρομερές, συνεχίζει σήμερα με ντόπιους τραγουδιστές και εκτελεστές μουσικούς, λαϊκούς οργανοπαίκτες, μουσικολόγους και ερευνητές.
Το Σουλιώτικο τραγούδι γράφει ο Βασίλης Νιτσιάκος έχει ξεχωριστό ύφος, που παραπέμπει σε ένα ηρωικό παρελθόν , έχει γίνει σχεδόν ταυτόσημο με το κλέφτικο ηρωικό τραγούδι και έχει αναχθεί σε εθνικό σύμβολο, όπως οι ίδιοι οι Σουλιώτες.
Έρευνα-Επιμέλεια: Παναγιώτης Τζόκας
Τραγουδούν: Κώστας Λεοντίδης, Σάββας Σιάτρας, Κώστας Τζίμας, Ηλιάνα Τζόκα, Ομάδα Παπαδατιωτών
Παίζουν οι μουσικοί: Νίκος Φιλιππίδης κλαρίνο, Λάμπρος Τζόκας-Χρήστος Φωτίου βιολί, Κώστας Φιλιππίδης λαούτο, Νίκος Καρατάσος σαντούρι, Ηλίας Μούτσιος ντέφι
