Κείμενο: Αποστόλης Ζώης
Μια ξεχωριστή πασχαλινή εμπειρία προσφέρει στους πιστούς η περιοχή της Καλαμπάκας. Το μοναδικό φυσικό περιβάλλον από τη μία, η πνευματικότητα των Μετεώρων και η τοπική παράδοση από την άλλη ικανοποιούν και τον πλέον απαιτητικό επισκέπτη.Αναμφίβολα, στα Μετέωρα οι ακολουθίες είναι κατανυκτικές, με το φως των κεριών, την ευωδία του θυμιάματος, την υμνολογία και τη βυζαντινή μουσική να μυούν τους πιστούς στα Θεία Πάθη.
Η τοπική παράδοση αποτελεί μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του Πάσχα στην Καλαμπάκα και την ευρύτερη περιοχή που συνδέεται άρρηκτα με τη φύση, την εποχή (άνοιξη), τους ανθρώπους, τα ήθη και τα πλούσια έθιμα στην περιοχή αυτή.Τη δική τους θέση στο λαϊκό μας πολιτισμό κατέχουν και ο οβελίας, οι μυρωδιές από το πασχαλινό τραπέζι, το κόκκινο αβγό, τα τραγούδια και οι χοροί.Τα παραδοσιακά τραγούδια (πασχαλιόγιορτα) τη δεύτερη μέρα της λαμπρής στην “Πουλιάνα” της Καλαμπάκας, η πανήγυρη της Ζωοδόχου Πηγής (σκήτη της Δούπιανης), ο Αη – Γιώργης ο Μαντηλάς στο Καστράκι, τα ερημοκλήσια, αποτελούν τον “πλούτο” αυτής της περιοχής.Στους βράχους των Μετεώρων, στις κοιλότητες των βράχων, σύμφωνα με στοιχεία του δήμου Καλαμπάκας, πριν από εκατοντάδες χρόνια, στις σχισμές τους και στις κορυφές τους βρήκαν προστασία οι άνθρωποι της περιοχής από τις επιδρομές διαφόρων κατακτητών και αυτών που πέρασαν από την περιοχή.Βρήκαν όμως καταφύγιο και αρκετοί τολμηροί ερημίτες και αναχωρητές, οι οποίοι αναζητούσαν ψυχική ηρεμία, γαλήνη και με την προσευχή επιδίωκαν τη χριστιανική τελειότητα.Στην αρχή, οι ασκητές ήταν απομονωμένοι και προσεύχονταν σε μικρά παρεκκλήσια, τα λεγόμενα “προσευχάδια”, όχι μόνον για τη δική τους σωτηρία, αλλά και για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων.
Η ζωή τους ήταν λιτή και η εργασία επίπονη.Σύμφωνα με τους βυζαντινολόγους, οι πρώτοι ασκητές πρέπει να είχαν καταφύγει στους βράχους προς το τέλος τις πρώτης χιλιετίας. Ως πρώτος ασκητής αναφέρεται ο Βαρνάβας, περί τα 950-970 μ.Χ., ο οποίος ίδρυσε τη Σκήτη του Αγίου Πνεύματος και ακολούθησε η ίδρυση της Σκήτης της Μεταμορφώσεως από τον Κρητικό μοναχό Ανδρόνικο, στις αρχές του 1000 μ.Χ.Κατόπιν ιδρύεται η Σκήτη των Σταγών ή Δούπιανη περί τα 1150-1160 μ.Χ. Οι πρώτοι ασκητές αναρριχήθηκαν στους βράχους χρησιμοποιώντας σκαλωσιές που τις στήριζαν σε δοκάρια σφηνωμένα σε τρύπες μέσα στον βράχο.Αργότερα χρησιμοποίησαν τις ανεμόσκαλες και το δίχτυ, μέχρι που στις αρχές του εικοστού αιώνα λαξεύτηκαν οι πρώτες σκάλες.Με το πέρασμα των χρόνων και κάτω από τις δυσκολίες των καιρών, όπως διάφοροι κατακτητές της περιοχής, επιδρομές ληστών και άλλοι παράγοντες, οδήγησαν πολλές από τις ακμάζουσες Ιερές Μονές στην εγκατάλειψη και την καταστροφή (περίοδος παρακμής μετά τον 17ο αιώνα). Σήμερα, συνεχίζουν χωρίς διακοπή την παράδοση της Ορθοδοξίας για πάνω από 600 χρόνια οι Ι. Μονή Μεγάλου Μετεώρου (ή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος), Ι. Μονή Βαρλαάμ, Ι. Μονή Αγίου Στεφάνου, Ι. Μονή Αγίας Τριάδος, Ι. Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, και η Ι. Μονή Ρουσάνου. Επίσης, με τις φιλότιμες προσπάθειες των μοναχών, του μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ και τη συνδρομή του Κράτους, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαφόρων πολιτών, έχουν συντηρηθεί και αναστηλωθεί οι Ιερές Μονές του Αγίου Νικολάου Μπάντοβα (Μετόχι της Ι. Μονής Αγίας Τριάδος) και της Υπαπαντής (Μετόχι της Ι. Μονής Μεταμορφώσεως ή Μεγάλου Μετεώρου ).
Σήμερα, η Καλαμπάκα, λόγω των βράχων και τα μοναστήρια των Μετεώρων, έχει τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση από οποιαδήποτε μη παραθαλάσσια πόλη της Ελλάδας, αποτελώντας πόλο έλξης επισκεπτών, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από ολόκληρο τον κόσμο.
