Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε τη Δευτέρα ότι η Χαμάς θα έχει “πολύ μικρό χρονικό διάστημα” για να αφοπλιστεί πλήρως, προειδοποιώντας ότι αν δεν το κάνει “θα αντιμετωπίσει την κόλαση”.
Ο Τραμπ μιλούσε σε συνέντευξη Τύπου στη Φλόριντα μετά από συνομιλίες με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου.
“Εάν δεν αφοπλίσουν – όπως συμφώνησαν να κάνουν – τότε θα αντιμετωπίσουν την κόλαση”, είπε ο Τραμπ.
“Και δεν το θέλουμε αυτό. Αλλά πρέπει να αφοπλιστούν μέσα σε ένα αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα”.
Πριν από τις συνομιλίες με τον Νετανιάχου, την έκτη φορά φέτος που οι δύο ηγέτες συναντώνται, ο Τραμπ δήλωσε ότι σχεδίαζαν να συζητήσουν “πέντε σημαντικά θέματα”, συμπεριλαμβανομένης της δεύτερης φάσης της εκεχειρίας στη Γάζα, η οποία αναμένεται ευρέως να ξεκινήσει τον Ιανουάριο.
Η πρώτη φάση της συμφωνίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου τερματίζοντας τις μάχες που ξεκίνησαν το 2023, περιελάμβανε την αναστολή των εχθροπραξιών, τη μερική αποχώρηση του ισραηλινού στρατού και την ανταλλαγή όλων των ισραηλινών ομήρων με παλαιστίνιους κρατούμενους.
Η δεύτερη φάση, η οποία περιγράφεται στο ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ, περιλαμβάνει την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα, τον αφοπλισμό της Χαμάς και τη σύσταση παλαιστινιακής επιτροπής που θα κυβερνήσει προσωρινά τη Γάζα.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι αναμένει ότι η ανοικοδόμηση της Γάζας θα ξεκινήσει “αρκετά σύντομα”, αλλά δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα ή το ποιος θα είναι υπεύθυνος για την κατασκευή.
Ο παλαιστινιακός θύλακας έχει καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό σε περισσότερα από δύο χρόνια μαχών μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, με τον ΟΗΕ να εκτιμά ότι πάνω από το 80% των κτιρίων της Λωρίδας έχουν καταστραφεί.
Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφους για τις ενέργειες του Ισραήλ στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και για το αν η βία των εποίκων υπονομεύει την ειρήνη, ο Τραμπ είπε ότι ο ίδιος και ο Νετανιάχου “δεν συμφωνούν 100% για τη Δυτική Όχθη, αλλά θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα για τη Δυτική Όχθη”.
Ο Τραμπ δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με τη φύση αυτών των διαφωνιών, αλλά δήλωσε ότι ο Νετανιάχου “θα κάνει το σωστό”.
Ο Τραμπ δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να προσαρτήσει τη Δυτική Όχθη, προσθέτοντας: “Δεν πρόκειται να συμβεί”.
Μόλις ένα μήνα μετά τα σχόλια αυτά, σε μια συμβολική ψηφοφορία στο ισραηλινό κοινοβούλιο οι νομοθέτες ψήφισαν προκαταρκτικά υπέρ της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης.
Οι Παλαιστίνιοι και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας λένε ότι η προσάρτηση θα τερμάτιζε σχεδόν κάθε εναπομείνασα πιθανότητα λύσης δύο κρατών, η οποία θεωρείται ευρέως ως ο μόνος τρόπος επίλυσης της σύγκρουσης δεκαετιών.
Η δεύτερη φάση είναι πολύπλοκη
Η δεύτερη φάση του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός θα προβλέπει την ανοικοδόμηση μιας αποστρατιωτικοποιημένης Γάζας υπό διεθνή εποπτεία από μια ομάδα υπό την προεδρία του Τραμπ και γνωστή ως Συμβούλιο Ειρήνης.
Οι Παλαιστίνιοι θα σχηματίσουν μια “τεχνοκρατική, απολιτική” επιτροπή που θα διαχειρίζεται τις καθημερινές υποθέσεις στη Γάζα, υπό την εποπτεία του Συμβουλίου Ειρήνης.
Επιπλέον, ζητά την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και του αραβικού κόσμου και μια πιθανή πορεία προς την ανεξαρτησία των Παλαιστινίων.
Υπάρχουν όμως ακανθώδη λογιστικά και ανθρωπιστικά ζητήματα, όπως η ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Γάζας, ο αφοπλισμός της Χαμάς και η δημιουργία ενός μηχανισμού ασφαλείας που ονομάζεται Διεθνής Δύναμη Σταθεροποίησης.
Το Συμβούλιο Ειρήνης θα επιβλέπει την ανοικοδόμηση της Γάζας υπό διετή, ανανεώσιμη εντολή του ΟΗΕ.
Πολλά παραμένουν αδιευκρίνιστα
Η συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου έρχεται σε συνέχεια της συνάντησης του Αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ και του γαμπρού του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, που συναντήθηκαν πρόσφατα στη Φλόριντα με αξιωματούχους από την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία, οι οποίες μεσολαβούν για την κατάπαυση του πυρός.
Δύο κύριες προκλήσεις έχουν περιπλέξει τη μετάβαση στη δεύτερη φάση, σύμφωνα με αξιωματούχο που ενημερώθηκε για τις συναντήσεις αυτές.
Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αφιερώνουν πολύ χρόνο για να ελέγξουν και να εγκρίνουν τα μέλη της παλαιστινιακής τεχνοκρατικής επιτροπής από έναν κατάλογο που τους έδωσε ο διαμεσολαβητής και το Ισραήλ συνεχίζει τα στρατιωτικά του πλήγματα.
Το σχέδιο του Τραμπ προβλέπει επίσης τη δύναμη σταθεροποίησης, που προτείνεται ως πολυεθνικό σώμα, για τη διατήρηση της ασφάλειας. Αλλά και αυτή, επίσης, δεν έχει ακόμη σχηματιστεί.
Ένας δυτικός διπλωμάτης δήλωσε ότι υπάρχει ένα “τεράστιο χάσμα” μεταξύ της αμερικανοϊσραηλινής αντίληψης για την εντολή της δύναμης και της αντίληψης άλλων μεγάλων χωρών της περιοχής, καθώς και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θέλουν η δύναμη να έχει “επιτελικό ρόλο” σε καθήκοντα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του αφοπλισμού της Χαμάς και άλλων μαχητικών ομάδων.
Αλλά οι χώρες που φλερτάρονται για να συνεισφέρουν στρατεύματα φοβούνται ότι η εντολή αυτή θα την καταστήσει “δύναμη κατοχής”, δήλωσε ο διπλωμάτης.
Η Χαμάς έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να συζητήσει το “πάγωμα ή την αποθήκευση” του οπλοστασίου της, αλλά επιμένει ότι έχει δικαίωμα στην ένοπλη αντίσταση όσο το Ισραήλ κατέχει παλαιστινιακά εδάφη.
Ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι ένα πιθανό σχέδιο θα μπορούσε να είναι η προσφορά κινήτρων σε μετρητά σε αντάλλαγμα για τα όπλα, απηχώντας ένα πρόγραμμα “επαναγοράς” που ο Γουίτκοφ έχει προηγουμένως προωθήσει.