Το οριγκάμι προέρχετια από τις λέξεις όρι και κάμι, που σημαίνουν το δίπλωμα χαρτιού και είναι η καλλιτεχνία του διπλώματος χαρτιού, χωρίς κανένα κόψιμο. Στα ελληνικά ο όρος είναι “χαρτοδιπλωτική” και είναι επινόηση των Ιαπώνων.
Το οριγκάμι προσβλέπουν στην δημιουργία πολλών διαφορετικών πραγμάτων με την αξιοποίηση ενός πολύ συγκεκριμένου και προκαθορισμένου υλικού: ένα κομμάτι τετράγωνο χαρτί. Το χαρτί που χρησιμοποιείται για το οριγκάμι μπορεί να είναι οποιοδήποτε τετράγωνο χαρτί. Υπάρχουν όμως και ειδικά χαρτιά, τα οποία είναι πιο ανθεκτικά, αφού δεν σκίζονται και έτσι παίρνουν πιο εύκολα την επιθυμητή φόρμα. Η διαδικασία κατασκευής είναι απλή. Μέσα από διαδοχικά και συγκεκριμένα κάθε φορά διπλώματα στο χαρτί, αυτό παίρνει μετά από λίγο την τελική του μορφή, η οποία ενδέχεται από μία και μόνο απόκλιση, να διαφέρει. Το οριγκάμι εξασκούνταν ήδη από την εποχή Edo (1603-1867).
Το οριγκάμι δεν χρησιμοποιείται μόνο ως εικαστική τέχνη και τρόπος διασκέδασης, αλλά έχει εφαρμογές και σε άλλους τομείς, όπως είναι στα μαθηματικά μιας και περιέχει αρχές γεωμετρίας. Επίσης, αποτελεί και μία μορφή art therapy αφού λειτουργεί ευεργετικά σε ασθενείς που απασχολούνται με αυτόν τον τρόπο. Ένα ακόμη ευεργετικό στοιχείο είναι ότι ζητείται από εκείνον που επιθυμεί να δημιουργήσει μία μορφή μέσω του οριγκάμι, να μάθει πως μπορεί κάποια σχήματα να τα μετατρέπει σε άλλα, διπλώνοντάς τα. Με αυτόν τον τρόπο συντελεί στην ενεργητική και βιωματική μάθηση, με διαδραστικό και παιγνιώδη τρόπο.
Η λογική της συγκεκριμένης τέχνης, είναι το δίπλωμα του χαρτιού για να μικρύνει ο όγκος του και για να πάρει μία καθορισμένη μορφή. Με αυτόν τον τρόπο, η τεχνική των οριγκάμι έχει αξιοποιηθεί πολλές φορές στην επιστήμη, μέσα από το δίπλωμα των κατασκευών για την μεταφορά τους, όπως ο ηλιακός συλλέκτης του Ιάπωνα καθηγητή Koryo Miura, ο οποίος διπλώνεται όταν δεν βρίσκεται στο διάστημα.
Το οριγκάμι εμφανίζεται στην Ιαπωνία περίπου τον 6ο αιώνα όταν οι μοναχοί άρχισαν να φέρνουν χαρτί από το εξωτερικό. Λόγο της ακρίβειας και του μικρού αποθέματος του χαρτιού, το origami χρησιμοποιήθηκε κυρίως σε θρησκευτικές τελετές. Για παράδειγμα στις γαμήλιες, με τις διπλωμένες πεταλούδες να συμβόλιζαν τη νύφη και τον γαμπρό. Επίσης, χρησιμοποιήθηκαν από τους Σαμουράι που φορούσαν τα οριγκάμι σαν φυλαχτά καλής τύχης αφού πίστευαν ότι θα τους προστατεύσουν κατά την διάρκεια της μάχης, ενώ οι πλούσιοι και μορφωμένοι αντάλλαζαν επιστολές, διπλώνοντάς τες με τις τεχνικές του οριγκάμι.
Μέσα από τον δρόμο του μεταξιού, η τέχνη του οριγκάμι φτάνει στη Μέση Ανατολή όπου παρακινεί το ενδιαφέρων των Αράβων και εξαπλώνεται στην Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη μετά την Αραβική κατάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου. Οι Ισπανοί τη μετέφεραν μετά στη Λατινική Αμερική, ονομάζοντας την Papiroflexia και δημιουργώντας καινούργιες τεχνικές.
Στα τέλη του 14ου αιώνα, το οριγκάμι εξαπλώνεται στην Ευρώπη, με τις τεχνικές αναδίπλωσης και τα δημιουργήματα από χαρτί να παίρνουν μία πιο πρακτική διάσταση σε καθημερινά ζητήματα. Συχνό φαινόμενο ήταν η δημιουργία μικρών κουτιών, συχνά αποθηκευτικής χρήσεως π.χ. κοσμηματοθηκών, ή ακόμα και για την παράδοση γραμμάτων και επιστολών.
Σήμερα οργανισμοί συνδεδεμένοι με το οριγκάμι όπως οι British Origami Society, Papiroflexia, Nippon Origami Association, Origami USA, διοργανώνουν συναντήσεις και διαγωνισμούς όπου παρουσιάζονται καινούργιες τεχνικές και μοντέλα ενώ συμμετέχουν άνθρωποι από ολόκληρο τον κόσμο.
Origami: Η μαγική τεχνική που δημιουργεί ένα κομμάτι χαρτί σε έργο τέχνης
