Στις εργασίες του 6ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης που διοργάνωσε η Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στον Βόλο, μετείχε ο Σταύρος Καλογιάννης, ο οποίος στην εισήγησή του, αναφέρθηκε στις μεγάλες δυνατότητες που δίνονται για την αστική και περιφερειακή ανάπτυξη μέσα από τις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ (2021-2027). Ανέφερε ειδικότερα ότι:
– Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (TAA), διαρθρώνεται σε 4 Πυλώνες (Πράσινη μετάβαση, Ψηφιακή μετάβαση, Απασχόληση, Ιδιωτικές επενδύσεις) και διαθέτει πόρους ύψους 31,1 δις ευρώ, με πρόβλεψη να κινητοποιηθούν 59,8 δις μέχρι το 2026.
– Το ΕΣΠΑ (2021-2027), διαθέτει κονδύλια ύψους 26,1 δις ευρώ, εκ των οποίων 20,9 δις αποτελούν ευρωπαϊκή συμμετοχή.
Οι δράσεις που είναι επιλέξιμες προς χρηματοδότηση από το ΤΑΑ αφορούν, μεταξύ άλλων:
- την εκπόνηση Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ), Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, μελετών οριοθέτησης Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή δόμησης και οριοθέτησης οικισμών σε 750 συνολικά Δημοτικές Ενότητες σε όλη τη χώρα,
- την προώθηση στρατηγικών αναπλάσεων σε πόλεις,
- την ίδρυση επιχειρηματικών πάρκων,
- δράσεις «έξυπνων πόλεων»,
- το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», τη δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών.
Όμως, τόσο το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και το νέο ΕΣΠΑ, θέτουν αυστηρές προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση των επιλέξιμων δράσεων. Πρόκειται συγκεκριμένα, για τα «ορόσημα και στόχους» του Ταμείου Ανάκαμψης και τους «αναγκαίους όρους» του ΕΣΠΑ, οι οποίοι πρέπει να επιτυγχάνονται πριν από κάθε χρηματοδότηση.
Τα πλεονεκτήματα των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι ιδιαίτερα σημαντικά:
▪ τα διαθέσιμα προς αξιοποίηση κονδύλια είναι πολύ σημαντικά,
▪ το φάσμα των δράσεων που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση είναι ευρύτατο,
▪ τα επιτόκια αναφοράς του Ταμείου Ανάκαμψης είναι πολύ χαμηλά, μόλις 0,35%, για τις επενδύσεις.
Ως προκλήσεις προς αντιμετώπιση καταγράφονται:
▪ ο μικρός χρόνος προετοιμασίας και εφαρμογής των προγραμμάτων, που απαιτεί πλήρη ωριμότητα προτάσεων από τους αρμόδιους Φορείς,
▪ η τήρηση των οροσήμων και στόχων του ΤΑΑ και των αναγκαίων όρων του ΕΣΠΑ,
▪ η γραφειοκρατία.
Καταλήγοντας, ο Σταύρος Καλογιάννης κατέθεσε τις εξής προτάσεις: α) Να δοθεί προτεραιότητα στην επικαιροποίηση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων (ΕΧΠ), ιδίως του Τουρισμού και των ΑΠΕ, καθώς ΕΧΠ για τον Τουρισμό δεν υφίσταται, μετά από σχετική Απόφαση του ΣτΕ, ενώ για την ενέργεια και ειδικότερα τις ΑΠΕ, οι αλλαγές των τελευταίων ετών είναι κοσμογονικές. Η ολοκλήρωση των δύο ΕΧΠ μέχρι το τέλος του 2022 είναι εφικτή, ώστε να δοθούν σύγχρονες κατευθύνσεις στον υποκείμενο σχεδιασμό (ΤΠΣ/ΕΠΣ). β) Η σύνταξη κατά προτεραιότητα των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων στις πρωτεύουσες των Περιφερειακών Ενοτήτων, σε Δήμους με έντονη τουριστική ανάπτυξη (π.χ. Ύδρας) και ειδικού ενδιαφέροντος (π.χ. Σουλίου, Μεγίστης).
Η Ελλάδα, κατέληξε ο Σταύρος Καλογιάννης, έχοντας στη διάθεσή της πολύ ισχυρά χρηματοδοτικά εργαλεία, με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ, συνδυάζοντας αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, μπορεί να περάσει σε νέα εποχή ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης, σε ένα οικονομικό μοντέλο με κοινωνική και εδαφική συνοχή, «έξυπνες πόλεις» και μία Διοίκηση ψηφιακά αναβαθμισμένη, πιο φιλική και αποτελεσματικότερη.
