Σε νέα ψηφοφορία οδηγείται σήμερα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για σχέδιο απόφασης που ζητά «άμεση, άνευ όρων και μόνιμη» κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, άρση των περιορισμών στην ανθρωπιστική βοήθεια και την άνευ όρων απελευθέρωση των ομήρων. Παρά τη στήριξη της πλειοψηφίας των μελών, παραμένει ορατός ο κίνδυνος νέου αμερικανικού βέτο, την ώρα που η διεθνής αγανάκτηση για την ανθρωπιστική κρίση και τον εκτοπισμό αμάχων κορυφώνεται ενόψει της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Γάζα: Πίεση στις ΗΠΑ στο ΣΑ του ΟΗΕ
Τα δέκα εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας άρχισαν συνομιλίες για το σχέδιο αυτό στα τέλη Αυγούστου, αντιδρώντας στην επίσημη κήρυξη από τον ΟΗΕ κατάστασης λιμού στον παλαιστινιακό θύλακο που έχει υποστεί τεράστιες καταστροφές στον πόλεμο που διεξάγει το Ισραήλ επί σχεδόν δυο χρόνια.
Η πρώτη εκδοχή του κειμένου απαιτούσε κυρίως την άμεση άρση όλων των εμποδίων για την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας. Όμως, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Γαλλία, η Βρετανία και η Ρωσία εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσον θα βοηθούσε απόφαση επικεντρωμένη αποκλειστικά σε ανθρωπιστικά ζητήματα του οργάνου αυτού που είναι προορισμένο να υπερασπίζει την ειρήνη και την ασφάλεια σε διεθνές επίπεδο – και σε κάθε περίπτωση θα εμποδιζόταν από τις ΗΠΑ.
Καθώς το σχέδιο αναμένεται να τεθεί σε ψηφοφορία το απόγευμα (ώρα Νέας Υόρκης), η τρέχουσα εκδοχή του, που περιήλθε σε γνώση του Γαλλικού Πρακτορείου, καλεί πράγματι να τερματιστούν οι περιορισμοί στην είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά επίσης και «άμεση, άνευ όρων και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα», καθώς και την άνευ όρων απελευθέρωση των ομήρων.
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη απορρίψει επανειλημμένα παρόμοια σχέδια απόφασης, πιο πρόσφατα τον Ιούνιο, όταν οι ΗΠΑ άσκησαν για πολλοστή φορά το βέτο που διαθέτουν για να προστατεύσουν τον πιο στενό σύμμαχό τους στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, το Ισραήλ.
Οργή κι απόγνωση
Γιατί λοιπόν το νέο εγχείρημα, που πιθανόν θα έχει παρόμοιο αποτέλεσμα;
«Το να μην προσπαθούσαμε να κάνουμε τίποτα θα ήραν πολύ εύκολο για τους Αμερικανούς, που δεν θα χρειάζονταν να δικαιολογηθούν και να αντιμετωπίσουν τα υπόλοιπα 14 κράτη μέλη και την παγκόσμια κοινή γνώμη», σχολίασε ευρωπαίος διπλωμάτης, παρά την ανησυχία για ακόμη ένα αμερικανικό βέτο.
«Δεν θα βοηθήσει τους Παλαιστινίους στο πεδίο, όμως τουλάχιστον θα συνεχίσουμε να δείχνουμε ότι προσπαθούμε», συνέχισε η ίδια πηγή, που εκφράστηκε υπό τον όρο να μην κατονομαστεί.
Το βέτο του Ιουνίου προκάλεσε ασυνήθιστα έντονη οργή στα υπόλοιπα 14 κράτη του ΣΑ, που δεν κρύβουν πλέον την απόγνωσή τους και την εκφράζουν ολοένα πιο συχνά εξαιτίας της αδυναμίας να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ για να τερματιστεί το μαρτύριο των αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας.
Το ζήτημα θα βρίσκεται στην καρδιά της ετήσιας συνόδου του ΟΗΕ, την εβδομάδα υψηλού επιπέδου της Γενικής Συνέλευσης, από τη Δευτέρα.
Έπειτα από δυόμισι μήνες απόλυτου αποκλεισμού, το Ισραήλ επέτρεψε στα μέσα Μαΐου την είσοδο περιορισμένου αριθμού φορτηγών του ΟΗΕ στη Λωρίδα της Γάζας, όμως οι υπηρεσίες του τονίζουν πως οι ποσότητες που εισέρχονται έκτοτε είναι εντελώς ανεπαρκείς.
Την 22η Αυγούστου, ο ΟΗΕ κήρυξε επίσημα κατάσταση λιμού στον παλαιστινιακό θύλακο, επιρρίπτοντας την ευθύνη στο Ισραήλ. Η ισραηλινή κυβέρνηση απέρριψε την έκθεση του ολοκληρωμένου πλαισίου κατάταξης επισιτιστικής ασφάλειας (IPC) στην οποία βασίστηκε το συμπέρασμα αυτό.
΄Την Τρίτη, για πρώτη φορά, ανεξάρτητη επιτροπή έρευνας που δρα κατ’ εντολή του ΟΗΕ, αλλά δεν εκφράζεται εξ ονόματός του, κατηγόρησε το Ισραήλ πως διαπράττει «γενοκτονία» στη Λωρίδα της Γάζας, πως έχει πρόθεση να «καταστρέψει» τους Παλαιστινίους. Η κυβέρνηση του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου απέρριψε επίσης το «σκανδαλώδες» συμπέρασμα αυτό.
Έξοδος Παλαιστίνιων από την πόλη της Γάζας, όπου η φονική επίθεση του στρατού του Ισραήλ συνεχίζεται
Με τα πόδια, με ποδήλατα, με οχήματα, Παλαιστίνιοι έφευγαν μαζικά από την πόλη της Γάζας, στόχο χερσαίας επιχείρησης του ισραηλινού στρατού, οι βομβαρδισμοί του οποίου στοίχισαν χθες Τετάρτη τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους απ’ άκρου σ’ άκρο του θυλάκου.
Με νέες διαβεβαιώσεις για την «ακλόνητη» υποστήριξη των ΗΠΑ στα πανιά της, η κυβέρνηση του Ισραήλ ανακοίνωσε την Τρίτη πως άρχισε μείζονα χερσαία και αεροπορική επιχείρηση με σκοπό να αφανίσει το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς, η έφοδος του οποίου στο νότιο τμήμα της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου 2023 υπήρξε έναυσμα του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.
Σε αντίποινα, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν ισοπεδωτικές επιχειρήσεις εναντίον της μικρής παραθαλάσσιας περιοχής, που έχουν προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θανάτους κι ανθρωπιστική καταστροφή. Από την αρχή του πολέμου, οι περίπου δύο εκατομμύρια κάτοικοί της αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν στη συντριπτική πλειονότητά τους, πολλοί αναρίθμητες φορές.
«Είναι λες και ζούμε την ημέρα της κρίσης, ή λες κι είμαστε στην κόλαση – αν και η κόλαση μάλλον θα ήταν πιο ευσπλαχνική», ξέσπασε η Φατίμα Λουμπάντ, 36 χρονών, που έφυγε με τα πόδια μαζί με τέσσερα παιδιά της. Διένυσαν δέκα χιλιόμετρα, από την πόλη της Γάζας (βόρεια) ως τη Ντέιρ αλ Μπάλα (κεντρικά).
«Αναγκαστήκαμε να κοιμηθούμε με τα παιδιά μας στους δρόμους», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Μέρα και νύχτα, με τα πόδια, με επιβατικά αυτοκίνητα, με κάρα που σέρνουν γαϊδούρια, με φορτηγά, Παλαιστίνιοι με κάποια υπάρχοντά τους έφευγαν χθες από την πόλη της Γάζας, όπως διέταξε ο ισραηλινός στρατός, κατά οπτικό υλικό του AFP.
Όμως η Ουμ Άχμεντ Γιούνις, 44 χρονών, είπε πως δεν έχει χρήματα να πληρώσει κάποιον για να μεταφέρει την οικογένειά της. Επιπλέον, «σκηνές δεν υπάρχουν, ή οι τιμές τους είναι απλησίαστες».
«Κοστίζει λιγότερο να πεθάνεις», πέταξε.
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε πως ανοίγει ως αύριο Παρασκευή στις 11:00 (ώρα Ελλάδας) νέα «διέλευση» για να μπορέσουν κάτοικοι να φύγουν από τη μεγαλύτερη πόλη του θυλάκου. Διέρχεται από την οδό Σαλαχουντίν, που διασχίζει την πόλη της Γάζας και προάστιά της από βορρά προς νότο.
«Δεν θέλουμε να πεθάνουμε»
Ο ΟΗΕ εκτιμούσε στα τέλη Αυγούστου σε περίπου ένα εκατομμύριο τον αριθμό των κατοίκων της πόλης της Γάζας και των προαστίων της. Ο ισραηλινός στρατός λέει πως «πάνω από 350.000» έχουν φύγει.
Χθες η πολιτική προστασία έκανε λόγο για τουλάχιστον 64 νεκρούς σε ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων 41 στην πόλη της Γάζας.
Στον καταυλισμό προσφύγων Σάτι, στην πόλη της Γάζας, κτίριο κατέρρευσε εξαιτίας βομβαρδισμού ο οποίος σκότωσε τουλάχιστον τέσσερις ανθρώπους, ανάμεσά τους γυναίκα και το παιδί της, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
«Αρκετά! Θέλουμε να ζήσουμε, δεν θέλουμε να πεθάνουμε (…) Πείτε στον Νετανιάχου πως δεν θέλουμε να πεθάνουμε», είπε ο Μοχάμεντ αλ Ντανφ στον καταυλισμό, καθώς κάτοικοι κι εργαζόμενοι σε υπηρεσίες άμεσης βοήθειας έψαχναν επιζώντες στα συντρίμμια.
Ο ισραηλινός στρατός, που λέει πως ελέγχει περί το 75% της Λωρίδας της Γάζας, διατάχτηκε να διώξει τη Χαμάς από την ομώνυμη πόλη, που παρουσιάζεται ως ένα από τα τελευταία ισχυρά οχυρά του κινήματος στον μικρό παλαιστινιακό θύλακο. Από προχθές Τρίτη, ανακοίνωσε πως έχει πλήξει «πάνω από 150 τρομοκρατικούς στόχους» σε αεροπορικές επιδρομές «υποστήριξης» εκ του σύνεγγυς «στα στρατεύματα» στο έδαφος.
Λαμβανομένων υπόψη των περιορισμών στα μέσα ενημέρωσης στη Λωρίδα της Γάζας και των δυσκολιών πρόσβασης στο πεδίο, το AFP σημειώνει πως δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει με ανεξάρτητο τρόπο απολογισμούς κι ανακοινώσεις οποιασδήποτε πλευράς, εν προκειμένω της πολιτικής προστασίας και του ισραηλινού στρατού.
«Το παιδί μου πεθαίνει»
Η ισραηλινή επίθεση στην πόλη της Γάζας καταδικάζεται στο εξωτερικό, όπως και από τμήμα της κοινής γνώμης στο ίδιο το Ισραήλ, όπου πολλοί λένε πως αγωνιούν για την τύχη των ομήρων που παραμένουν εκεί για 713η ημέρα.
Στην Ιερουσαλήμ, συγγενείς ομήρων διαδήλωσαν μπροστά σε κατοικία του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Το παιδί μου πεθαίνει εκεί κάτω. Αλλά αντί να τον φέρεις πίσω (…) κάνεις τα πάντα για να μην επιστρέψει», φώναζε αγανακτισμένα – απευθυνόμενος στον κ. Νετανιάχου σε δεύτερο πρόσωπο – ο Οφίρ Μπρασλάφσκι, πατέρας του Ρομ, ομήρου στη Γάζα.
Η έφοδος της 7ης Οκτωβρίου 2023 είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα. Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν εκείνη την ημέρα, 47 παραμένουν στη Λωρίδα της Γάζας, όμως ο ισραηλινός έχει κηρύξει νεκρούς 25 από αυτούς.
Σύμφωνα με τους αριθμούς του υπουργείου Υγείας της Χαμάς, στις ισραηλινές ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων έκτοτε έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 65.062 Παλαιστίνιοι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, στον θύλακο όπου το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα πήρε την εξουσία το 2007.
Ο ΟΗΕ κήρυξε κατάσταση λιμού σε τμήματα της Λωρίδας της Γάζας, κάτι που διέψευσε το Ισραήλ. Προχθές Τρίτη, ανεξάρτητη επιτροπή έρευνας που ενεργεί κατ’ εντολή των Ηνωμένων Εθνών συμπέρανε πως οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις διεξάγουν γενοκτονία σε βάρος των Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας. Η ισραηλινή κυβέρνηση το διέψευσε κι αυτό.
Τις τελευταίες ημέρες, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξαπέλυσαν παράλληλα πλήγματα εναντίον της Χεζμπολά στον Λίβανο – τουλάχιστον δυο άνθρωποι σκοτώθηκαν χθες στην Μπααλμπέκ, σύμφωνα με το λιβανικό υπουργείο Υγείας -, εναντίον των ανταρτών Χούθι στην Υεμένη, εναντίον ηγετών της Χαμάς στο Κατάρ.
Χθες, ο Γάζι Χαμάντ έδωσε απευθείας συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα του Κατάρ· ήταν το πρώτο κορυφαίο στέλεχος της Χαμάς που επανεμφανίστηκε μετά τα πλήγματα του Ισραήλ στη Ντόχα, την 9η Σεπτεμβρίου: «Δόξα τω θεώ, επιβιώσαμε από αυτή την ύπουλη επίθεση».
Α. Μπέρμποκ: Η ΓΣ του ΟΗΕ πρέπει να είναι χώρος για διάλογο, μεταρρύθμιση και προστασία των αμάχων
Η πρόεδρος της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, Αναλένα Μπέρμποκ, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στη Νέα Υόρκη ενόψει της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου, όπου σχεδόν 150 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα παραστούν στις εργασίες του Οργανισμού. Στις τοποθετήσεις της υπογράμμισε την ανάγκη συλλογικής δράσης, τη σημασία μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του ΟΗΕ, την προστασία των αμάχων στη Γάζα και τη δέσμευση για την ειρηνική διευθέτηση συγκρούσεων, με αιχμή το Παλαιστινιακό.
«Better together» – Ο ΟΗΕ ως παγκόσμια ομάδα
Απαντώντας σε ερώτηση για τον ρόλο του ΟΗΕ, η κ. Μπέρμποκ τόνισε ότι «ο ΟΗΕ είναι η μεγαλύτερη ομάδα στον κόσμο» και κάλεσε τους ηγέτες να αναρωτηθούν «τι έχει συνεισφέρει η χώρα μου στην παγκόσμια ομάδα;». Επισήμανε ότι χωρίς τον ΟΗΕ πολλές χώρες «δεν θα υπήρχαν στη σημερινή τους μορφή», αφού η αποαποικιοποίηση, η διαχείριση της πανδημίας ή η γερμανική επανένωση δεν θα είχαν καταστεί εφικτές χωρίς τη διεθνή συνεργασία. «Καμία χώρα, όσο ισχυρή κι αν είναι, δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως η COVID-19», ανέφερε.
Η ίδια κάλεσε τους ηγέτες που θα μιλήσουν στην Εβδομάδα Υψηλού Επιπέδου «να δείξουν με πράξεις ότι όλοι κερδίζουμε αν συνεργαστούμε». Όπως πρόσθεσε, τα κράτη δεν πρέπει να περιορίζονται σε «ωραίες ομιλίες», αλλά να δεσμεύονται και σε πρακτικό επίπεδο, «όταν ψηφίζουν στους προϋπολογισμούς τους για τη χρηματοδότηση του ΟΗΕ και των ανθρωπιστικών του αποστολών».
Μεταρρύθμιση και ψηφιακή προσαρμογή
Η κ. Μπέρμποκ αναφέρθηκε στην ανάγκη να προχωρήσει η διαδικασία «UN80 reform» που προωθεί ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες για τον εκσυγχρονισμό της Γενικής Συνέλευσης. Υπενθύμισε ότι μόλις ξεκίνησε η άτυπη Ομάδα Εργασίας για την αναθεώρηση των εντολών («mandate review»), η οποία θα εξετάσει τρόπους πιο αποδοτικής λειτουργίας. «Οφείλουμε να προσαρμόσουμε τις διαδικασίες μας σε έναν κόσμο τεχνητής νοημοσύνης, χρησιμοποιώντας δεδομένα αντί για τόνους χαρτιού», σημείωσε.
Καθώς η ίδια έχει περιορισμένη θητεία, «365 ημέρες», ξεκαθάρισε ότι θα επικεντρωθεί σε ρεαλιστικούς στόχους και «βήματα που μπορούμε πραγματικά να παραδώσουμε».
Κεντρικό σημείο της Συνέντευξης Τύπου αποτέλεσε ερώτηση για παλαιότερες δηλώσεις της σχετικά με πολιτικές υποδομές στη Γάζα που χρησιμοποιούνται από τη Χαμάς, οι οποίες είχαν ερμηνευθεί από ορισμένους ως «πράσινο φως στο Ισραήλ» για βομβαρδισμούς. Η κ. Μπέρμποκ διευκρίνισε ότι «είναι απολύτως σαφές ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο καλεί πάντα στην προστασία αμάχων και πολιτικών υποδομών. Οι άμαχοι δεν πρέπει να γίνονται στόχοι, τελεία».
Ανέφερε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκαναν αποσπασματική αποτύπωση φράσεων και επανέλαβε ότι η κατάχρηση πολιτικών υποδομών για στρατιωτικούς σκοπούς απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο. Αναφερόμενη στη «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης» για το Παλαιστινιακό, τόνισε ότι ζητείται «άμεση κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση των ομήρων, τερματισμός του πολέμου από το Ισραήλ και αφοπλισμός της Χαμάς».
«Η ειρήνη μπορεί να υπάρξει μόνο αν είναι ειρήνη για όλους», είπε, προσθέτοντας ότι «καμία επίθεση σε αμάχους ή υποδομές δεν δικαιολογείται, όποια κι αν είναι η πολεμική συγκυρία».
Μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας
Σε ερώτηση για το αδιέξοδο γύρω από τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας, η κ. Μπέρμποκ απάντησε ότι «δεν είμαι φίλη των μεγάλων υποσχέσεων όταν γνωρίζεις ότι δεν μπορείς να τις παραδώσεις». Αναγνώρισε ότι το ζήτημα συζητείται εδώ και δεκαετίες χωρίς αποτέλεσμα, κυρίως λόγω διαφωνιών των Μόνιμων Μελών, ωστόσο υπογράμμισε ότι «δεν πρέπει να υποτιμάμε τη σημασία των μικρών βημάτων».
Υπενθύμισε ότι η Γενική Συνέλευση έχει ήδη υιοθετήσει διαδικασία «επεξήγησης ψήφου» για τα βέτο που ασκούνται στο Συμβούλιο Ασφαλείας, επιτρέποντας μεγαλύτερη διαφάνεια. «Μπορεί να μην έχουμε ακόμη τη μεγάλη μεταρρύθμιση, αλλά τα βήματα αυτά δείχνουν ότι η Γενική Συνέλευση μπορεί να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες όπου το Συμβούλιο παραμένει μπλοκαρισμένο», είπε, φέρνοντας ως παράδειγμα τις πρόσφατες αποφάσεις για τη Γάζα.
Δικαιώματα μειονοτήτων
Κληθείσα να σχολιάσει το ζήτημα των μειονοτήτων που δεν εκπροσωπούνται άμεσα στον ΟΗΕ, όπως οι Κούρδοι, η κ. Μπέρμποκ επανέλαβε ότι «η προστασία των μειονοτήτων αποτελεί κεντρικό έργο του ΟΗΕ». Επικαλέστηκε τη Χάρτα του ΟΗΕ, την Οικουμενική Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τις διεθνείς συνθήκες. «Αυτό είναι το φόρουμ όπου κάθε φωνή μπορεί να ακουστεί», ανέφερε.
Για το ποιοι ηγέτες θα συμμετάσχουν τελικά στη Γενική Συνέλευση, δήλωσε ότι οι αποφάσεις ανήκουν στις ίδιες τις χώρες και ότι η Γενική Συνέλευση είναι το μόνο αρμόδιο όργανο για το καθεστώς συμμετοχής.
Το Παλαιστινιακό και η νομική διάσταση
Σε ερώτηση αμερικανικού μέσου για το κατά πόσο η αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους συνάδει με τις Συμφωνίες του Όσλο, η κ. Μπέρμποκ απάντησε ότι ο ρόλος της δεν είναι να δίνει μαθήματα διεθνούς δικαίου- υπάρχουν αρμόδια όργανα για αυτό το σκοπό- αλλά να εκπροσωπεί τα 193 κράτη-μέλη και τις αποφάσεις τους. «Η Γενική Συνέλευση έχει μιλήσει ξεκάθαρα: η σύγκρουση δεν μπορεί να τερματιστεί με πόλεμο, κατοχή ή τρομοκρατία, αλλά μόνο με διαπραγμάτευση ειρήνης. Οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα στο κράτος τους», ανέφερε.
Κλείνοντας, η κ. Μπέρμποκ διαβεβαίωσε ότι η Γενική Συνέλευση θα παραμείνει χώρος συζήτησης και συλλογικής δράσης. «Η ζωή κάθε ανθρώπου έχει την ίδια αξία, όπου κι αν έχει γεννηθεί», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι η αποστολή της είναι να δώσει σε όλα τα μέλη «τη δυνατότητα να ακουστούν και να συνεργαστούν».
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ