Γεωργίου Κωνσταντίνα
Στo πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Γλαυκώματος 10-16 Μαρτίου 2024 και την εκστρατεία ευαισθητοποίησης της Οφθαλμολογικής κλινικής του ΠΓΝΙ, συζητήσαμε με τον Ανδρέα Κατσάνο, Αν. Καθηγητή Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Διευθυντή της Οφθαλμολογικής Κλινικής ΠΓΝΙ, για να μάθουμε τι είναι το γλαύκωμα. Μας ενημέρωσε για τη σημασία του τακτικού ελέγχου του πληθυσμού και γιατί ονομάζεται “ύπουλος κλέφτης της όρασης”.
Τι είναι γλαύκωμα;
Είναι μία πάθηση του οπτικού νεύρου, δηλαδή του νεύρου που μεταφέρει ερεθίσματα από το μάτι στον εγκέφαλο. Οπότε αν έχεις βλάβη στο οπτικό νεύρο ουσιαστικά δεν βλέπεις.
Υπάρχει κάποιος τρόπος να καταλάβει κάποιος αν έχει γλαύκωμα;
Μόνο με οφθαλμολογικές εξετάσεις γιατί όταν αρχίσει να έχει συμπτώματα ο άρρωστος, πάει να πει ότι είναι στο εντελώς τελευταίο στάδιο.
Ποιοι θεωρούνται ως επικίνδυνη ομάδα για να πάθουν γλαύκωμα;
Οι παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία, γιατί είναι πιο συχνό καθώς μεγαλώνουμε, το γενετικό υπόβαθρο, άρα συγγενείς γλαυκωματικών, η αυξημένη μυωπία, η μαύρη φυλή και ασθενείς που έχουν αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, δηλαδή όταν η πίεση του ματιού είναι αυξημένη.
Ονομάζεται “ύπουλος κλέφτης της όρασης”, για ποιόν λόγο;
Επειδή είναι μια ασυμπτωματική πάθηση, τουλάχιστον μέχρι τα προχωρημένα στάδια γι αυτό λέμε ότι είναι μια πάθηση ύπουλη. Δηλαδή “κλέβει” την όραση, τυφλώνει τον ασθενή, χωρίς ο άρρωστος να το αντιληφθεί και αυτό γιατί προσβάλει την περιφερική όραση. Δηλαδή μπορεί να έχει εξαιρετική όραση για μακριά αλλά στην περιφέρεια να έχει τεράστια ελλείμματα και και να τυφλώνεται.
Υπάρχουν κάποιοι τρόποι που μπορούμε να προστατευτούμε?
Δυστυχώς δεν υπάρχει άλλος τρόπος εκτός από το να παρέμβουμε, με φάρμακα, με λέιζερ ή με εγχείρηση. Επομένως δεν υπάρχει κάτι που πρέπει να κάνουμε ή να μην κάνουμε όσον αφορά την συμπεριφορά μας, τις συνήθειες μας, το φαγητό μας κλπ. Βέβαια όπως στις περισσότερες παθήσεις, έτσι και στο γλαύκωμα ωφελείται ο ασθενής να έχει έναν υγιεινό τρόπο ζωής, διατροφή, άσκηση, όλα αυτά φαίνεται να βοηθούν και τον γλαυκωματικό ασθενή.
Υπάρχει θεραπεία?
Βεβαίως, η θεραπεία έχει σκοπό να μειώσει την ενδοφθάλμια πίεση, που είπαμε είναι ένας βασικότατος παράγοντας και ο μόνος τροποποιήσιμος. Επομένως στον γλαυκωματικό ασθενή αυτό που θέλουμε είναι μειώσουμε την ενδοφθάλμια πίεση, είτε με φάρμακα, είτε με λέιζερ είτε με εγχείρηση, έτσι ώστε να πετύχουμε να μην χειροτερέψει η όραση και όχι να ξανακερδίσουμε αυτά που χάσαμε από την όραση. Τα ελλείμματα που παρουσιάστηκαν, οι βλάβες που έγιναν στο μάτι από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμες, δεν μπορούμε να τα ανακτήσουμε ξανά, σκοπός είναι να σταματήσει η βλάβη εκεί που είναι.
Είναι η πρώτη δράση στον ελλαδικό χώρο για την ενημέρωση του κόσμου για το γλαύκωμα. Πως ξεκίνησε η εβδομάδα δράσης για το γλαύκωμα;
Σε αυτή την κλίμακα πανελληνίως δεν έχει υπάρξει τέτοια δράση, στο βαθμό που μπορούμε να γνωρίζουμε. Η παγκόσμια εβδομάδα γλαυκώματος θεσπίστηκε πριν από περίπου 10 χρόνια, με δράσεις σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου που κινούνται κυρίως σε δύο άξονες, ο ένας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και ο άλλος είναι οι εξετάσεις, ασθενών ή δυνητικών ασθενών.
Εμείς λοιπόν κινούμαστε και στους δύο αυτούς άξονες και της ενημέρωσης του κοινού και της εξέτασης του κοινού και κυρίως “είναι πολύ σημαντικό στο γλαύκωμα” των συγγενών των ασθενών. Γιατί υπάρχει γενετικό υπόβαθρο και οι συγγενείς έχουν αυξημένο ρίσκο.
Όσον αφορά τον άξονα της ενημέρωσης εμείς κάναμε μια ενημερωτική εκδήλωση με ομιλίες, των καθηγητών της οφθαλμολογικής, αλλά και με προσκεκλημένο έγκριτο Έλληνα γλαυκωματολόγο, από την Θεσσαλονίκη την Δευτέρα 11 Μαρτίου. Η ενημέρωση συνεχιζόταν όλη την εβδομάδα μπροστά από την Περιφέρεια Ηπείρου. Για την εξέταση από την Τρίτη μέχρι την Παρασκευή, κατ’ εξαίρεση, χωρίς ραντεβού, στα εξωτερικά ιατρεία της Οφθαλμολογικής Κλινικής του ΠΓΝΙ κάναμε έλεγχο γλαυκώματος, έτσι ώστε να εντοπίσουμε αδιάγνωστους ασθενείς που έχουν γλαύκωμα και κυρίως στοχεύουμε στους συγγενείς των γλαυκωματικών, γιατί έχουν αυξημένο ρίσκο.
Υπήρξε ανταπόκριση του κοινού;
-Είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση, εξετάζαμε καθημερινά δεκάδες ασθενείς, επίσης και από την ενημέρωση – αλληλεπίδραση που είχαμε με το κοινό , μπροστά από την Περιφέρεια, υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον και αυτός ήταν και ο σκοπός της δράσης να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο, να του θυμίσει ότι πρέπει να ελέγχεται, να τον ενημερώσει ότι το γλαύκωμα είναι μια ασυμπτωματική νόσος, μπορεί δηλαδή κάποιος να τυφλώνεται και να μην το καταλαβαίνει, παρά μόνο μέχρι τα εντελώς τελικά στάδια.
Αυτή είναι και η αξία της ενημέρωσης, δηλαδή κάποιος που έχει γλαύκωμα δεν θα πάει μόνος του στον οφθαλμίατρο, γιατί το μάτι του δεν θα έχει συμπτώματα, οπότε είναι σημαντικό να ανιχνεύσουμε, να εντοπίσουμε τον γλαυκωματικό έγκαιρα.
Η απήχηση και το ενδιαφέρον του κόσμου στην ενημέρωση για το γλαύκωμα μας δείχνει το πόσο καλό είναι να συνεχίσουν να υπάρχουν τέτοιες δράσεις ώστε ο κόσμος να μπορεί να ενημερωθεί, να εξεταστεί και να μάθει περισσότερες λεπτομέρειες για καίρια θέματα. Ευχαριστώ πολύ τον Δ/ντη Οφθαλμολογικής Κλινικης ΠΓΝΙ και Αν. Καθηγητή Οφθαλμολογίας Παν. Ιωαννίνων, Ανδρέα Κατσάνο MD, PhD, FEBO.
