Ο Παύλος Βρέλλης γεννήθηκε στα Γιάννενα στις 25 Μαρτίου 1923. Ορφάνεψε σε ηλικία 4 ετών από μητέρα, ενώ εννέα χρόνια αργότερα χάνεται και ο πατέρας του. Η θεία του, Σοφία Παραμυθιώτη, αδερφή της μητέρας του, τον μεγαλώνει και τον σπουδάζει.
Ο χαρακτήρας και η αγάπη του για δράση και ανακαλύψεις, τον κράτησε ζωντανό πνευματικά, όταν τον συνέλαβαν οι Γερμανοί κατά την περίοδο της κατοχής, χρησιμοποιώντας τον μαζί με άλλα παιδιά για να καθαρίζει απομεινάρια πολεμικού υλικού, που δεν είχε εκραγεί. Έχοντας ζήσει σαν μελλοθάνατος, σκάλιζε στη φυλακή απλά αντικείμενα σε ξύλο. Άρχισε να έχει τις πρώτες του πνευματικές ανησυχίες, οι οποίες βασίζονταν απλά σε μια ανάγκη για έκφραση, μέσα απ’ αυτά που ένιωθε ότι τον αντιπροσώπευαν περισσότερο.
Μετά από επιθυμία και προτροπές της θείας του, το 1945 θα μπει στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία από όπου και θα αποφοιτήσεις το 1947. Σε ηλικία 23 χρονών, καταπιάνεται με τη δημιουργία προτομών. Δημιούργηε τις προτομές των Γ. Καλούδη, Γ. Λύτρα, Στρατηγού Ρέππα, καθώς και του Μητροπολίτη Σπυρίδωνα Βλάχου.
Μετά από επιθυμία του ίδιου, τον βρίσκουμε σπουδαστή της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών το 1949. Δυστυχώς όμως, η θητεία του στο στρατό την περίοδο του εμφύλιου πολέμου, όχι μόνο τον σημαδεύει ψυχικά, αλλά τον φέρνει πίσω σε όλη την πορεία, που είχε αρχίσει με τόσο κόπο να χαράζει.
Στα δικά του εδάφια της γλυπτικής, καθηγητής του ήταν ο Μιχάλης Τόμπρος. Ο ίδιος, τον κατονόμασε ως τον καλύτερο πορτρετίστα μαθητή του. Μακάρι και διάφορα άλλα πρόσωπα, κυρίως Ηπειρώτες, των οποίων τις προτομές φιλοτέχνησε, να είχαν την ίδια αντίληψη για την τέχνη που υπηρετούσε. Όχι μόνο δεν τον βοήθησαν, αλλά και δεν τον πλήρωσαν, ούτε καν για τα υλικά και τα χυτήρια! Ίσως να έφταιγε το γεγονός, ότι ήταν ρεαλιστής και στη ζωή και στην τέχνη του κι έτσι οποιαδήποτε προσποιητή ωραιοπάθεια, δεν είχε θέση στις δημιουργίες του.
Το 1954, αποφοιτά από τη Σχολή του με Θεωρητικό και Πρακτικό Πτυχίο. Είναι τώρα πια, ο πρώτος Ηπειρώτης που κατάφερε να περάσει στη Σχολή αυτή και ο πρώτος Ηπειρώτης που αποφοιτάει απ’ αυτή, με τέτοια εφόδια.
Ταξιδεύει συχνά στο εξωτερικό, προσπαθώντας να παρακολουθεί καινούριες εκθέσεις ή να επισκέπτεται Μουσεία, των οποίων τα εκθέματα θεωρεί σημαντικά. Από τις πιο σπουδαίες εμπειρίες του, ήταν η ανάθεση της συντήρησης τμημάτων του Μουσείου Ακροπόλεως από τον Ιερό Βράχο. Ο ίδιος δούλεψε, μετέπειτα, για 3 περίπου χρόνια και στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Κατά την περίοδο αυτή, απέκτησε δυο αναγνωρισμένα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.
Οι προβληματισμοί του για το σύστημα εκπαίδευσης, τον οδηγούν στο να καταρτίσει και να εισηγηθεί καινούργια προγράμματα μαθημάτων, με συγκεκριμένη παιδαγωγική μέθοδο. Εφαρμόζονται πρώτα στο Τζάνειο Πειραματικό Γυμνάσιο του Πειραιά, όπου δίδαξε επί χρόνια με επιτυχία.
Παντρεύεται την Μαρία Γιαννίση το 1962 και μεταφέρει τη ζωή και τις δραστηριότητές του στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Αποκτά δυο παιδιά, τον Κωνσταντίνο (1966) και την Άννα (1970).
Μπορεί αρκετά έργα του να βρίσκονται τοποθετημένα σήμερα σ’ όλη την Ήπειρο, όμως αυτά είναι κυρίως προτομές ή Ηρώα. Οι δημιουργίες ενός ανθρώπου που ασχολείται με έργα πρωτοποριακής σύλληψης και σύγχρονου χαρακτήρα, δεν είναι εύκολα αποδοχής στην Ήπειρο.
Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τον αποσπά για 7 χρόνια, προκειμένου να παραδώσει μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης. Το 1975, σαν πείραμα μιας κατάστασης που θα βοηθά τον “διδάσκοντα” να παρουσιάσει με μοναδικό τρόπο το ιστορικό θέμα που επιθυμεί, διάλεξε να εκθέσει το πρώτο θέμα που δημιούργησε, το “Κρυφό Σχολειό”. Μεταμόρφωσε ένα χώρο, έτσι ώστε ο επισκέπτης να γίνεται υποκείμενο του. Τον ζωντάνεψε δημιουργώντας ανθρώπινες μορφές από κερί, οι οποίες έχουν και το ρόλο των πρωταγωνιστών.
Το 1983, στα 60 του χρόνια, αγοράζει με το εφ’ άπαξ του ένα χώρο 17 στρεμμάτων, στο χωριό Μπιζάνι. Έδωσε ο ίδιος μορφή αστικής φρουριακής αρχιτεκτονικής της ενδοχώρας της Ηπείρου κατά τον 18ο αιώνα, στο κτίριο που θα στέγαζε το καινούριο του Μουσείο, με απόλυτο σεβασμό στην παράδοση.
Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη, επίσης γνωστό και ως Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων είναι το πλέον γνωστό μουσείο αυτού του είδους στην Ελλάδα. Σκοπός του καλλιτέχνη ήταν να αναπαραστήσει ιστορικά γεγονότα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας σε φυσικό μέγεθος μέσα στο μουσείο. Έτσι θα μπορούσε να παρουσιάσει τους ήρωες και τον ρόλο που διαδραμάτισαν, στους αντίστοιχους χώρους. Το Μουσείο φιλοξενεί περίπου 150 κέρινα ομοιώματα και 36 ιστορικά θέματα εμπνευσμένα από σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας.
Η θεματολογία καλύπτει 24 αιώνες ελληνικής ιστορίας (από το 500 π.Χ.) και χωρίζεται σε τρεις ενότητες: την προεπαναστατική ενότητα, την ενότητα της Επανάστασης του 1821 και την ενότητα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Το Μουσείο κλείνει με αναφορές και υπενθυμίσεις βασικών σημείων της ελληνικής ιστορίας, ενώ ολοκληρώνεται με το εργαστήρι του καλλιτέχνη.
Στο δύσκολο αυτό έργο στάθηκαν πάντα δίπλα του παλιοί φίλοι και μαθητές του και ο Σύλλογος “Φίλοι του Μουσείου Παύλου Βρέλλη”. Σημαντικότατη και η προσφορά του κράτους στα τελειώματα του Μουσείου, όταν η Μελίνα Μερκούρη και ο Αλέξανδρος Παπαδόπουλος, βοήθησαν το έργο του, υποστηρίζοντάς τον και ηθικά και οικονομικά.
Το Μουσείο αυτό αρχίζει να δέχεται επισκέπτες στις 31 Ιουλίου 1995 και τα σχόλια που εισπράττει ο καλλιτέχνης για το έργο του, τον δικαιώνουν για την προσπάθεια τόσων χρόνων χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας.
Στις 23 Ιουλίου 2010, ο Παύλος Βρέλλης έφυγε από κοντά μας.
Φωτογραφικό υλικό: Από το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας “Παύλου Βρέλλη”
