Ακολουθούν ορατά και αόρατα ίχνη, σε μια περιπλάνηση σε δρόμους της Θεσσαλονίκης. Ακούνε ιστορίες που έχουν… θαφτεί, πραγματικά περιστατικά που σημάδεψαν την πόλη και τους ανθρώπους της, καθώς και φωνές από το παρελθόν. Στη συνέχεια επιβιβάζονται σε ένα λεωφορείο και ακολουθούν νοερά μια διαδρομή που έχει γίνει οκτώ δεκαετίες πριν. Τέλος, αποβιβάζονται σε μία σκοτεινή αποθήκη για να βιώσουν το τέλος της ιδιαίτερης εμπειρίας.
Πρόκειται για κατοίκους της Θεσσαλονίκης και επισκέπτες, που πρόκειται να συμμετάσχουν σε ένα βιωματικό project με τίτλο «Λίγο φαΐ για τον δρόμο», όπου θα προσεγγίσουν με ανατρεπτικό και συμπεριληπτικό τρόπο μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της πρόσφατης, σκοτεινής ιστορίας της Θεσσαλονίκης: Τον εκτοπισμό και τη δολοφονία των Εβραίων συμπολιτών μας στο Άουσβιτς. Μία δράση που στοχεύει στη διαχείριση του τραύματος που άλλαξε διά παντός την ταυτότητα της Θεσσαλονίκης.
«Αυτή τη συνταρακτική υπόθεση είναι ώρα σιγά σιγά να την αντιμετωπίσουμε ευθέως. Ο εκτοπισμός των Εβραίων, το ξερίζωμα των εβραϊκών νεκροταφείων, το τι απέγιναν οι περιουσίες τους -κινητές και ακίνητες τότε, είναι ένα περίπλοκο και αρκετά ιδιαίτερο θέμα για την ιστορία της πόλης και των κατοίκων αυτής και -όπως το έχει πει ο Γιάννης Μπουτάρης, έχει συμβεί μια …μνημοκτονία απέναντι σε αυτό το θέμα, για αυτό νομίζω ότι έχει τη δυναμική του το συγκεκριμένο project, έχει το λόγο του να συμβεί», δήλωσε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Χρήστος Παπαδημητρίου, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία της δράσης.
Περιπατητική αφήγηση σε μία βιωματική διαδρομή
Το σημείο συνάντησης με τους θεατές – συμμετέχοντες, έχει οριστεί στη Βίλα Πετρίδη, στην οδό Αναγεννήσεως, δυτικά του κέντρου της πόλης. Από εκεί, θα ξεκινήσει η βιωματική διαδρομή με μια περιπατητική αφήγηση από τη δημοσιογράφο Εύη Καρκίτη προς το γκέτο Χιρς και τον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, από όπου τον Μάρτιο του 1943 αναχώρησαν τα πρώτα τρένα για το Άουσβιτς. «Θεωρώ ότι μέσω αυτής της εμπειρίας η μνήμη από αόρατη γίνεται ορατή. Για μένα, στην in situ επαλήθευση της διαδρομής (γιατί την κάναμε αρκετές φορές πρόβα) αυτό που με εντυπωσίασε και με εξέπληξε, είναι πράγματα όπως δρόμοι ή μέρη που προσπερνάς στην πόλη και που λόγω της πληροφορίας που εισπράττεις, τα “διαβάζεις” πια διαφορετικά, έχεις ένα άλλο βλέμμα πάνω τους», επισήμανε ο κ. Παπαδημητρίου.
Εκτός από τον σύγχρονο τρόπο αφήγησης, που -σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, απέχει από μία τυπική ξενάγηση, προστίθεται και η τεχνολογία για να δώσει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον. «Υπάρχουν ηχογραφημένες παραπομπές από λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης που έχουν να κάνουν με το θέμα, οι οποίες πιστεύω ότι είναι πολύ όμορφα επεξεργασμένες με ηχητικά περιβάλλοντα που βγάζουν το άρωμα της εποχής. Έχουμε από την αρχή ως το τέλος και μέσω της χρήσης των ακουστικών έναν αόρατο, απρόσωπο, αυθαίρετο πλοηγό, με μία φωνή AI που κατευθύνει τους θεατές», πρόσθεσε ο σκηνοθέτης.
Επιβίβαση στο λεωφορείο με προορισμό μια σκοτεινή αποθήκη
Ένα τυπικό λεωφορείο, μετατρέπεται σε χώρο μνήμης και οι επιβάτες – θεατές, μεταφέρονται με αυτό από τον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό σε μια σκοτεινή βιομηχανική αποθήκη. Σε όλη τη διάρκεια, με τη χρήση των ατομικών ακουστικών, ακολουθείται νοερά η πορεία των συμπολιτών μας προς το Άουσβιτς. «Εκεί προσφέρεται ένα ηχητικό ταξίδι στο χθες, με μια αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, η οποία μπλέκεται με σπάνια μουσικά υλικά της εποχής, της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης, όπως υπήρξε κάποτε, πριν εξελληνισθεί στο εκατό τοις εκατό», υπογραμμίζει ο Χρήστος Παπαδημητρίου.
Το λεωφορείο σταματά σε μία παλιά, σκοτεινή αποθήκη, των Μύλων Μελισσάρη. Εκεί, η δράση ολοκληρώνεται με μια παράσταση, σε πρωτότυπο κείμενο του Κωνσταντίνου Μαυρόπουλου, που αναδεικνύει την οικουμενικότητα όχι μόνο του Ολοκαυτώματος, αλλά συμπεριληπτικά των φυλετικών, ταξικών και κοινωνικών διαχωρισμών. «Εκεί έχουμε σαν κεντρικό στέρεο αφήγημα τη “Τζιοκόντα” του Νίκου Κοκάντζη, αυτό το συγκλονιστικό αφήγημα, που στην ουσία αναπολεί τον εφηβικό του έρωτα με μία 15χρονη Εβραιοπούλα, που μαζί με την οικογένειά της έφυγε για πάντα στο Άουσβιτς. Καθώς εξιστορούνται τα γεγονότα του Μαύρου Σαββάτου, από τα ακουστικά δίνονται οδηγίες από το ΑΙ και οι θεατές συλλειτουργούν σ’ αυτήν την αναπαράσταση», λέει ο σκηνοθέτης. Μάλιστα, εργαλεία για το ξεκλείδωμα της παράστασης έχουν τις πληροφορίες που έχουν ήδη λάβει νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της περιπατητικής αφήγησης.
Η Χρύσα Λαζαριώτου που κατέχει ντοκτορά στα σεφαραδίτικα τραγούδια, ερμηνεύει ζωντανά στη σκηνή, με μουσική συνοδεία από τον Χρήστο Γκουγκούμα σε ένα άμπιεντ περιβάλλον, την ώρα που ένα καστ έξι ηθοποιών εξιστορούν γεγονότα και καταστάσεις.
Το βιωματικό project «Λίγο φαΐ για τον δρόμο» διοργανώνουν η εταιρεία θεάτρου ΓΚΡΑΝ ΓΚΙΝΙΟΛ και η ομάδα πολιτιστικών διαδρομών THESSALONIKI WALKING TOURS, ενώ πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Το πρώτο «ταξίδι στο παρελθόν» θα πραγματοποιηθεί στις 19 Απριλίου στις 7μιση το απόγευμα, ενώ θα επαναλαμβάνεται έως τις 26 Μαΐου, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Οι θεατές κάθε φορά δεν μπορούν να ξεπερνούν τους πενήντα, όσες είναι και οι θέσεις του λεωφορείου που τους οδηγεί στην τρίτη φάση της διαδρομής.
