Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λιώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός (τσίκνα) είναι διάχυτος παντού.
Η συγκεκριμένη ημέρα θεωρείται από τα παλιά χρόνια, η αρχή των διάφορων καρναβαλικών εκδηλώσεων
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του.
Προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.
Οι νοικοκυρές οι γιαννιώτισσες είχαν πολλή δουλειά στη κουζίνα την Τσικνοπέμτη .
Ετοίμαζαν ντολμάδες, κεφτέδες, πίτες λογιών-λογιών και την περίφημη γιαννιώτικη κρεατόπιτα. Φτιάχναν γλυκά(κανταΐφι, μπακλαβάδες, κλωστά).
Από νωρίς το απόγευμα παρέες μασκαρεμένων επισκέπτονται σπίτια γνωστών και συγγενών, χόρευαν και τραγουδούσαν και δεν φανέρωναν τα πρόσωπα τους, αν δεν τους αναγνώριζε κάποιος από τους νοικοκυραίους.
Οι μασκαρεμένοι δεν έφευγαν, αν δεν δοκίμαζαν τους μεζέδες και τα γλυκά που είχε ετοιμάσει η νοικοκυρά του σπιτιού ειδικά την Τσικνοπέμπτη.
Πότε για να αναγνωρίσουν κάποιο μασκαρεμένο, πότε για να σύρουν ένα γύρο στο χορό μέσα στο σπίτι τους, πότε για ν’ ακούσουν κάποιο στιχοπλάκι από μερακλωμένο περαστικό της γειτονιάς, πότε για να βρουν ρούχα από το σεντούκι για να ντύσουν τα παιδιά τους αποκριάτικα, οι νοικοκυρές μπαινόβγαιναν στην κουζίνα, αφαιρούνταν και τσίκνωναν τα φαγητά.έτσι από τα τσικνωμένα φαγητά πήρε το όνομα της η Τσικνοπέμπτη.
Στα παλιότερα χρόνια ήταν καθιερωμένη συνήθεια των μαστόρων να κουβαλάνε το βράδυ της Τσικνοπέμπτης “τα βιολιά” στα σπίτια τους, να καλούνε τους υπαλλήλους τους (καλφάδες) μαζί με τις οικογένειες τους και να γλεντάνε όλοι μαζί… Τα τραγούδια, τα αστεία, τα φαγητά και το κρασί έδιναν και έπαιρναν στις βεγγέρες αυτές της Τσικνοπέμπτης. Όλοι έπρεπε να γλεντήσουν το βράδυ της Τσικνοπέμπτης.
Εκτός από τους μαστόρους και τους υπαλλήλους τους, γλέντι οικογενειακό έκανε κάθε νοικοκύρης συγκεντρώνοντας συγγενείς και φίλους με τα παιδιά τους. Οι καλεσμένοι έρχονταν με διάφορα πράγματα(πίτες, γλυκά, δώρα), για να ενισχύσουν το γιορταστικό τραπέζι και να ζεστάνουν την ατμόσφαιρα, μέχρι ν’ αρχίσει το κέφι με τα τραγούδια του τραπεζιού στην αρχή και να ακολουθήσει στην συνέχεια ο χορός και τα αποκριάτικα στιχοπλάκια.
“Με την Τσικνοπέμπτη πιάνεται σαρακοστή” έλεγαν οι παλιοί.
Η συγκεκριμένη ημέρα θεωρείται από τα παλιά χρόνια, η αρχή των διάφορων καρναβαλικών εκδηλώσεων
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του.
Προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.
Οι νοικοκυρές οι γιαννιώτισσες είχαν πολλή δουλειά στη κουζίνα την Τσικνοπέμτη .
Ετοίμαζαν ντολμάδες, κεφτέδες, πίτες λογιών-λογιών και την περίφημη γιαννιώτικη κρεατόπιτα. Φτιάχναν γλυκά(κανταΐφι, μπακλαβάδες, κλωστά).
Από νωρίς το απόγευμα παρέες μασκαρεμένων επισκέπτονται σπίτια γνωστών και συγγενών, χόρευαν και τραγουδούσαν και δεν φανέρωναν τα πρόσωπα τους, αν δεν τους αναγνώριζε κάποιος από τους νοικοκυραίους.
Οι μασκαρεμένοι δεν έφευγαν, αν δεν δοκίμαζαν τους μεζέδες και τα γλυκά που είχε ετοιμάσει η νοικοκυρά του σπιτιού ειδικά την Τσικνοπέμπτη.
Πότε για να αναγνωρίσουν κάποιο μασκαρεμένο, πότε για να σύρουν ένα γύρο στο χορό μέσα στο σπίτι τους, πότε για ν’ ακούσουν κάποιο στιχοπλάκι από μερακλωμένο περαστικό της γειτονιάς, πότε για να βρουν ρούχα από το σεντούκι για να ντύσουν τα παιδιά τους αποκριάτικα, οι νοικοκυρές μπαινόβγαιναν στην κουζίνα, αφαιρούνταν και τσίκνωναν τα φαγητά.έτσι από τα τσικνωμένα φαγητά πήρε το όνομα της η Τσικνοπέμπτη.
Στα παλιότερα χρόνια ήταν καθιερωμένη συνήθεια των μαστόρων να κουβαλάνε το βράδυ της Τσικνοπέμπτης “τα βιολιά” στα σπίτια τους, να καλούνε τους υπαλλήλους τους (καλφάδες) μαζί με τις οικογένειες τους και να γλεντάνε όλοι μαζί… Τα τραγούδια, τα αστεία, τα φαγητά και το κρασί έδιναν και έπαιρναν στις βεγγέρες αυτές της Τσικνοπέμπτης. Όλοι έπρεπε να γλεντήσουν το βράδυ της Τσικνοπέμπτης.
Εκτός από τους μαστόρους και τους υπαλλήλους τους, γλέντι οικογενειακό έκανε κάθε νοικοκύρης συγκεντρώνοντας συγγενείς και φίλους με τα παιδιά τους. Οι καλεσμένοι έρχονταν με διάφορα πράγματα(πίτες, γλυκά, δώρα), για να ενισχύσουν το γιορταστικό τραπέζι και να ζεστάνουν την ατμόσφαιρα, μέχρι ν’ αρχίσει το κέφι με τα τραγούδια του τραπεζιού στην αρχή και να ακολουθήσει στην συνέχεια ο χορός και τα αποκριάτικα στιχοπλάκια.
“Με την Τσικνοπέμπτη πιάνεται σαρακοστή” έλεγαν οι παλιοί.
Από τα Γιάννενα μέσα στο χρόνο, του Γιάννη Παπαϊωάννου
