Βιβλιοπαρουσίαση από τον Κώστα Παπαθεοδώρου
Έσχατο ανάγνωσμα- εν μέσω εκλογών- το βιβλίο: «Τόποι ντυμένοι με χρόνο». Σειρά διηγημάτων του Νίκου Μπιλανάκη που ανοίγει πόρτες και ξεκλειδώνει ζωές και με κινηματογραφική μνήμη, αποτυπώνει και αφηγείται εικόνες και συναισθήματα, τόπους και πρόσωπα…
Διηγήματα γεμάτα συγκίνηση, συνοπτικά και δεν σπαταλάνε τον περιορισμένο- λόγω συγκυριακών υποχρεώσεων- χρόνο μου.
Ένα μυθιστόρημα μπορεί να σε κάνει να βαρεθείς. Και όποτε αυτό συνέβαινε, το βιβλίο αποκτούσε φτερά και προσγειώνονταν στον κήπο μου! Ένα διήγημα ποτέ δε με κούρασε. Και ειδικά αυτή που είναι μια σπουδαία συλλογή διηγημάτων, μια συναρπαστική, πλούσια περιπέτεια συγκινήσεων και εμπειριών.
Μολονότι δεν τηρείται η χρονική αλληλουχία και το εκκρεμές μετακινείται από τη μια στην άλλη άκρη, εμένα τα διηγήματα αυτά μου θυμίζουν έντονα την μπερδεμένη εφηβεία μου. Τότε που λαχταρούσα να βγω στη δημοσιά, να φύγω από την επαρχία, αφήνοντας πίσω τις συμβάσεις του μικρόκοσμου…
Αυτό εξάλλου είναι σημαντικό για ένα διήγημα: να αναγνωρίζει ο αναγνώστης τον εαυτό του ως πρόσωπο του μύθου.
Και να επιβεβαιώνει μέσα από τη διακειμενικότητα του συγγραφέα τις δικές του μύχιες σκέψεις όπως ότι: «Το νόημα είναι ότι δεν υπάρχει νόημα».
Και αρκετά άλλα διηγήματα της πρώτης ενότητας που αναμοχλεύουν εικόνες αλλά και μικρές-μικρούλες συγκινήσεις που καθώς πέφτει ο ήλιος, μεγαλώνει τη σκιά τους…
Τώρα, που κλείνει ο κύκλος της αλήτικης αυθάδειας και όλοι μαζευόμαστε στο πατάρι της μνήμης, αναπλάθοντας εκείνη την ιριδίζουσα στο ηλιοβασίλεμα με την υπόκωφη λαγνεία της και τους απαλούς ήχους ζωή μας.
Τελικά αυτές οι στιγμές και οι εικόνες, οι ήχοι και οι μυρωδιές που ξαναδίνει ζωή ο Νίκος, ίσως να είναι σημαντικότερες από τα τόσα μεγαλεπήβολα έργα που χάθηκαν στη γραμματική και το άγχος της υστεροφημίας…
Αυτό που διακρίνω και σε αυτό το βιβλίο του, είναι η μοναχική πορεία του. Μοναχικός επισκέπτης- κάτι σαν αργοναύτης.
Δίχως μοτίβα και ρίμες, πλάθει και αναπλάθει, τέμνει και ανατέμνει τη ζωή που έζησε και τα μέρη που σκάλωσε. Γράφει- δίχως να κομπάζει ότι σμιλεύει στο μάρμαρο το περίλαμπρο έργο του- για το απλοϊκό αλλά συνάμα μεγαλειώδες νόημα της ζωής με στωική γαλήνη, σαν απερχόμενος αυτοκράτορας του Καβάφη… Και η ζωή φευγάτη, όπως αύριο θα είναι όλα φευγάτα…
Γράφει για ανθρώπους που το νόημα της πολύχρωμης ζωής τους βρίσκεται στο ίδιο μονοπάτι με το νόημα του θανάτου και που συνειδητά βυθίζονται απολαμβάνοντας τα πάθη τους: κρασί, τσιγάρο, γυναίκες. Εικόνα σου είμαι, κοινωνία και σου μοιάζω…
Η ανάγνωση μου προκαλεί και μια υποδόρια θλίψη για αυτόν τον κόσμο το μικρό σήμερα, το μέγα τότε που ήμασταν παιδιά. Αυτόν τον κόσμο που χάθηκε αφήνοντας πίσω του ανθρώπους απορημένους και αμήχανους. Για τα χρόνια πως πέρασαν και τα χρόνια που έρχονται…
Ο χώρος που μεταμορφώνεται και ο χρόνος που λυγίζει και ρίχνει ως πέπλο τη σκιά του στο παρελθόν που αλλάζει διαρκώς.
Μικρές ιστορίες από μεγάλους τόπους μα και πόλεις του χειμώνα και του καλοκαιριού: Αθήνα, Λονδίνο, Τιμισοάρα, Γιάννενα, Πρέβεζα, μια ύφανση συναισθημάτων που οι ίνες αντέχουν στο χρόνο…
Λοιπόν το διάβασα σε ένα απόγευμα. Απόγευμα Μαΐου. Και επειδή τέλειωσε νωρίς πήρα τον καφέ μου και βγήκα στο μπαλκόνι για να αναπλάσω τις μικρές ιστορίες του Νίκου, βάζοντας δικά μου πρόσωπα στους χαρακτήρες των διηγημάτων…
Και πράγματι, εντόπισα πολλούς που κρύβονταν κάτω από τις γραμμές του συγγραφέα. Ακόμα και μένα συνάντησα στη δημοσιά να περιμένω τα χρόνια ώστε να φύγω από την επαρχία, αφήνοντας πίσω τις συμβάσεις του μικρόκοσμου…
Τα χρόνια ήρθαν και πέρασαν αφήνοντας πίσω τους κάποια βιβλία σαν αυτό του Νίκου να μας βάζουν στη θέση των χαρακτήρων του…
Καλό διάβασμα, ειδικά στους πεπλανημένους…
